A. M. (05/2016)

De Arbres

Cette élicitation a été opérée par Mélanie Jouitteau avec A.M. de Kerlouan, habitant de longue date à Lesneven. La séance est enregistrée et dure 1h30.


Données

 précisions de traductions de phrases données lors de la séance précédente, pour cerner le sens donné à alato:


Me a gred alato e planto (Simone) patatez er bloavezh-mañ (Simone) egist he amezog.

'Je crois bien sûr que Simone plantera ses patates cette année comme son voisin'


(3) Me a gred alato e planto Simone patatez er bloavezh-mañ.
moi R1 crois bien.sûr R4 plantera Simone patates en.le ann.ée.ci
'Je crois bien sûr que Simone plantera des patates cette année comme son voisin'
Léonard (Lesneven/Kerlouan), A. M. (05/2016)


Me a gred Simone a blanto patatez sur awalc'h/alato er bloavezh-mañ egist he amezog.

'...elle plantera bien sûr des patates.'


(3) Me a gred Simone a blanto patatez { sur awalc'h / alato } er bloavezh-mañ.
moi R1 crois Simone R1 plantera patates bien.sûr en.le ann.ée.ci
'Je crois que Simone plantera bien sûr des patates cette année comme son voisin.'
Léonard (Lesneven/Kerlouan), A. M. (05/2016)


portée

 L'idée était de tester dans ce dialecte le statut de position A d'un sujet préverbal. Cependant, proposer un objet antéposé pour avoir le sujet postverbal est une mauvaise idée, car le mouvement de l'objet en focus est refusé.
 Il faudrait tester avec un adverbe préverbal.


'Un apprenti a décoré chaque gâteau.'

Un apranti en neus dekoret pep skotenn


CONTEXTE1: Dans une pâtisserie, les gâteaux ont l'air faits par un enfant de cinq ans. Le pâtissier s'excuse:

Ya, Un apranti bennak en neus dekoret pep skotenn.

(3) Ya, un apranti bennak en deus dekoret pep skotenn.
oui un apprenti quelconque 3SGM a décor.é chaque gâteau
'Oui, un apprenti a décoré chaque gâteau'
Léonard (Lesneven/Kerlouan), A. M. (05/2016)


- #Ya, pep skotenn en neus dekoret un apranti bennak. (c'est l'apprenti qui est décoré)

(3) # Ya, pep skotenn en deus dekoret un apranti bennak.
oui chaque gâteau 3SGM a décor.é un apprenti quelconque
'* Oui, un apprenti a décoré chaque gâteau.' (l'apprenti est décoré)
Léonard (Lesneven/Kerlouan), A. M. (05/2016)


- #Ya, pep skotenn zo bet dekoret gant un apprenti bennak.


(3) # Ya, pep skotenn zo bet dekoret gant un apranti bennak.
oui chaque gâteau est été décor.é avec un apprenti quelconque
'Chaque gâteau a été décoré par un apprenti.'
Léonard (Lesneven/Kerlouan), A. M. (05/2016)


CONTEXTE2: Dans le restaurant, un serveur doit servir les desserts et demande si chaque gâteau a été décoré.

- Ya, Un apranti bennak en neus dekoret pep skotenn.

- #Ya, pep skotenn en neus dekoret un apranti bennak.

- Ya, pep skotenn zo bet dekoret gant un apranti bennak.


complétive

Me a gred en deus plantet Simone … <<<

Me a gred (//?)* plantet neus Simone patatez er bloavezh-mañ egist he amezog.

* Me a gred bed neus plantet Simone patatez er bloavezh-mañ egist he amezog.

# Me a gred neus Simone plantet patatez er bloavezh-mañ egist he amezog.

Me a gred neus plantet patatez Simone er bloavezh-mañ egist he amezog.


(1) Me a gred neus (#Simone) plantet (Simone) patatez (Simone) er bloavezh-mañ egist he amezog.
moi R1 crois a Simone planté Simone patates Simone en.le ann.ée.ci comme son2 voisin
'Je crois que Simone a planté des patates cette année comme son voisin.'
Léonard (Lesneven/Kerlouan), A. M. (05/2016)


(1) Me a gred (//?)* plantet neus Simone patatez er bloavezh-mañ egist he amezog.
moi R1 crois planté a Simone patates en.le ann.ée.ci comme son2 voisin
'Je crois que Simone a planté des patates cette année comme son voisin.'
Léonard (Lesneven/Kerlouan), A. M. (05/2016)


Me jouch disul e fardo Reun espress kig-ha-farz gant soja.

Me jouch disul Reun a fardo (espress) kig-ha-farz gant soja (espress).

Me jouch disul //espress// e fardo Reun kig-ha-farz gant soja.

Me jouch disul an imbisil-se a fardo kig-ha-farz gant soja espress.<<<


(1) Me jouch disul an imbisil-se a fardo kig-ha-farz gant soja espress.
moi R1 pense dimanche le imbécile- R1 cuisinera kig-ha-farz avec soja exprès
'Je pense que cet imbécile fera exprès de cuisiner un kig-ha-farz au soja dimanche.'
Léonard (Lesneven/Kerlouan), A. M. (05/2016)


Me jouch disul espress e fardo an imbisil-se kig-ha-farz gant soja.

Me jouch espress e fardo an imbisil-se kig-ha-farz gant soja.

Me jouch espress e fardo Reun kig-ha-farz gant soja.

Me jouch disul espress un den bennak a fardo kig-ha-farz gant soja.<<<

Me jouch disul espress e fardo un den bennak kig-ha-farz gant soja.


(1) Me jouch disul espress un den bennak a fardo kig-ha-farz gant soja.
moi R1 pense dimanche exprès un personne quelconque R1 cuisinera kig-ha-farz avec soja
'Je pense que quelqu'un fera exprès de cuisiner un kig-ha-farz au soja dimanche.'
Léonard (Lesneven/Kerlouan), A. M. (05/2016)

impersonnel, mouvement A-bar

'A-wechoù, ar pezh a gaser ganeomp hon unan { (* a) / e } kaver barzh ar magajinoù.'<<<

* A-wechoù, ar pezh a gaser ganeor an unan e kaver barzh ar magajinoù.

'Des fois, ce qu'on apporte avec soi-même, on le trouve dans les magasins.'


(2) A-wechoù, ar pezh a gaser ganeomp hon unan (* a /) e kaver barzh ar magajinoù.
parfois ce que R1 envoie.on avec.nous notre un * R1/R4 trouve dans le magasin.s
'Des fois, ce qu'on apporte avec soi-même, on le trouve dans les magasins.'
Léonard (Lesneven/Kerlouan), A. M. (05/2016)

numéraux cardinaux

'47 belles petites souris'

seizh ha daou ugent logodenn vihan brav

seizh ha daou ugent logodennig vrav


(x) seizh ha daou ugent logodenn vihan brav
47 souris.SG 1petit beau
'47 belles petites souris'
Léonard (Lesneven/Kerlouan), A. M. (05/2016)


complétives

'Simone pense que André coupera la haie plus haut que l'année dernière à cause du vent.'

Simone a jonch André a drouc'ho ar c'harz uheloc'h eget ar bloavezh tremenet ablamour d'an avel.

Simone a jonch e trouc'ho André ar c'harz uheloc'h eget ar bloavezh tremenet ablamour d'an avel.

Simone a jonch (//)* uheloc'h e trouc'ho André ar c'harz eget ar bloavezh tremenet ablamour d'an avel.


* Mimi a jonch // gouzout a raio ar sodenn-se troc'hañ berroc'h ar harz e-giz ar bloavezh paseet.

Mimi a jonch troc'het neus ar sodenn-se uheloc'h ar harzenn e-giz ar bloavezh paseet.

Mimi a jonch bet neus troc'het ar sodenn-se uheloc'h ar harzenn e-giz ar bloavezh paseet.


ma, conditionnelles

'Si le vent souffle trop fort du Nord, les bateaux ne pourront pas sortir.'

Ma c'houezh an avel re greñv deus an Nord, ar bigi ne c'hellint ket mont er-maez.

* Ma re greñv c'houezh an avel deus an Nord, ar bigi ne c'hellint ket mont er-maez.

* Ma an avel c'houezh re greñv deus an Nord, ar bigi ne c'hellint ket mont er-maez.

Ma c'houezh re greñv an avel deus an Nord, ar bigi ne c'hellint ket mont er-maez.

Ma c'houezh re greñv deus an Nord // an avel, ar bigi ne c'hellint ket mont er-maez.


'Si je sais que le vent souffle, je sors de l'autre côté.'

Ma c'houezan ar c'hwezhañ a ra an avel, ez in er meas a-biv an tu all.

* Ma gouzout a houzon ar c'hwezhañ a ra an avel, ez in er meas a-biv an tu all.

Gouzout a ran ar c'hwezhañ a ra an avel.

* Ma gouzout a ran ar c'hwezhañ a ra an avel, ez in er meas a-biv an tu all.

* Ma bez' c'houezan ar c'hwezhañ a ra an avel, ez in er meas a-biv an tu all.


'Si Fañch a pris la voiture, c'est que Marijo est au magasin.'

Ma neus kemeret Fanch an oto, Marijo a zo er vagazin.

* Ma kemeret neus Fanch an oto, Marijo a zo er vagazin.


pa, temporelle

'Quand Anna a brandi fièrement la cuillière, j'ai su qu'il fallait oublier à jamais la crème au chocolat.'

Pa neus Anna diskouezet laouen he loa, em eus sonjet e ranker ankounac'haat da viken dienn ar chokolad. <<<

Pa neus diskouezet Anna (//laouen) he loa (laouen), em eus sonjet e ranker ankounac'haat da viken dienn ar chokolad.

Pa neus diskouezet laouen Anna he loa, em eus sonjet e ranker ankounac'haat da viken dienn ar chokolad.

* Pa diskouezet neus Anna laouen he loa, em eus sonjet e ranker ankounac'haat da viken dienn ar chokolad.

* Pa bez neus Anna diskouezet laouen he loa, em eus sonjet e ranker ankounac'haat da viken dienn ar chokolad.


daouste hag

'Est-ce que Anna a fièrement brandi la cuillière ou est-ce que je l'ai inventé ?'

Daouste hag Anna en neus diskouezet laouen he loa, pe inventet em eus ?

Daouste hag en neus Anna diskouezet laouen he loa, pe inventet em eus ?

Daouste hag en neus diskouezet Anna laouen he loa, pe inventet em eus ?

Daouste hag diskouezet en neus Anna laouen he loa, pe inventet em eus ?


Q enchâssée, 'si'

'Je me demande si Anna a fièrement brandi la cuillière ou si je l'ai inventé.'

En em c'houlenn a ran pe Anna en neus diskouezet uhel he loa, pe inventet em eus. (inventet eo ganin)

En em c'houlenn a ran pe diskouezet en neus Anna uhel he loa, pe inventet em eus.


hag, temporelle

'Nous vivons un temps où les enfants savent plus des ordinateurs que leurs parents.'

Bevañ a reomp un amzer hag ar vugale a hoar diouzh an ordinatourien muioc'h eget o zud.

Bevañ a reomp un amzer hag e hoar ar vugale diouzh an ordinatourien muioc'h eget o zud.

Bevañ a reomp un amzer ha gouzout a ra ar vugale diouzh an ordinatourien muioc'h eget o zud.


peogwir

'Je dors bien parce que souvent ma fille me prépare une tisane avant d'aller dormir.'

Kousket a ran mat gras da ma merc'h hag a brepar din un tizan araok mont da gousket.

Kousket a ran mat peogwir ma merc'h a brepar din un tizan araok mont da gousket.

Kousket a ran mat pa 'eo gwir ma merc'h a brepar din un tizan araok mont da gousket.

Kousket a ran mat peogwir e prepar (din) ma merc'h (din) un tizan araok mont da gousket.


kar

'Je dors bien car je sais que Mimi est toujours au chaud dans un bon lit.'

Kousket a ran mat kar gouzout a ran Mimi a zo atao en domder e-barzh en ur gwele mat.

* Kousket a ran mat kar e houezan Mimi a zo atao en domder e-barzh en ur gwele mat.

Kousket a ran mat kar atao e houezan Mimi a zo en domder e-barzh en ur gwele mat.


'Je dors bien car Mimi a pris une tisane.'

Kousket a ran mat kar mimi a neus kemeret un tizan

Kousket a ran mat kar kemeret a neus mimi un tizan

?Kousket a ran mat kar un tizan a neus kemeret mimi


met

'Je dors mal mais je sais qu'on dort souvent mieux avec une tisane.'

Kousket fall a ran met gouzout a ran e kousker gwelloc'h gan un tizan.


quand bien même, ha pa, ha goude

'Quand bien même j'enlèverais les toiles d'araignées chaque jour, il y en aurait toujours ici.'

Ha pa dennjen kuit ar gwi kenni bemdez e chomo atao amañ.

* Ha pa ar gwi kenni e tennan kuit bemdez e chomo atao amañ.

Ha pa (* bemdez) tennfen (bemdez) kuit ar gwikenni e chomo atao amañ.

Ha goude tennañ bemdez a gwiet kenid, bemdez e kavan mistra.


(1) Ha pa dennjen kuit ar gwi kenni bemdez e chomo atao amañ.
et quand1 tirerais parti le toiles araignées chaque.jour R4 restera toujours ici
'Quand bien même j'enlèverais les toiles d'araignées chaque jour, il y en aurait toujours ici.'
Léon (Lesneven/Kerlouan), A. M. (05/2016)


(1) Ha goude tennañ bemdez a gwiet kenid, bemdez e kavan mistra.
et après tirer chaque.jour le toile araignées chaque.jour R4 trouve quand même
'Bien que j'enlève de la toile d'araignées chaque jour, j'en trouve tous les jours.'
Léon (Lesneven/Kerlouan), A. M. (05/2016)

si ce n'est

(2) Ma viche ket avel, e viche tomm-kenañ.
si4 serait pas vent R4 serait chaud-très
'Si ce n'est le vent, il ferait bien chaud.'
Léonard (Lesneven/Kerlouan), A. M. (05/2016)


(3) Pennefe d'an avel e veche gwall-domm.
si.ce.n'est de1 le vent R4 serait très1-chaud
'Si ce n'est le vent, il ferait bien chaud.'
Léonard (Lesneven/Kerlouan), A. M. (05/2016)

daousta, 'bien que'

'Bien que Tristan soit parti depuis longtemps pour ses études, il envoie toujours une petite carte.'

Daousta Tristan a zo aet kuit aboe pell zo evit e studi e tegas atao ur gartennig.

Tristan ha goude ma ea eat kuit pell 'zo a zigas ur gartenn alies.

Tristan ha goude beza eat kuit pell 'zo a zigas ur gartenn alies.

Tristan goude beza eat kuit pell 'zo a zigas ur gartenn alies. ("gwelloc'h hep an ha")


daousta, 'alors que'

'Tristan envoie toujours une carte de loin, alors que sa sœur vient à l'improviste.'

Tristan a gas atao ur gartenn deus a-bell, daoust hag e c'hoar a deu pa sonjer an nebeutañ.


(2) Tristan a gas atao ur gartenn deus a-bell.
Tristan R1 envoie toujours un 1carte de de1-loin
'Tristan envoie toujours une carte de loin.'
Léonard (Lesneven/Kerlouan), A. M. (05/2016)


evit (ma)

'Tristan envoie toujours une photo de lui pour que je complète bien mes portraits de la famille dans la cuisine.'

Tristan a zegas atao ur foto deuhoutañ evit ma c'hellchen kompletiñ ar poltrejoù deus ar familh barzh ar guizin.

Tristan a neus dieset ur poltre dac'houta evit lakaat gant tout ar familh barzh ar guzun.


Remerciements

Merci à A.M. et Y. de Lesneven pour leur accueil chaleureux.