M. Lincoln (05/2014)

De Arbres

Cette élicitation a été opérée par Mélanie Jouitteau à partir d'un protocole établi avec Milan Rezac, dans le cadre d'une recherche en cours sur les noms collectifs (Jouitteau & Rezac 2015a, 2018).


L'élicitation est conduite en breton. Elle dure une heure et quart (deux enregistrements, le premier de 47 minutes, le second de 19 minutes après une pause). Les tâches sont principalement des tâches de jugements de grammaticalité de phrases attachées à des vignettes graphiques. Les phrases sont données à l'écrit dans une version plausiblement grammaticale, puis modifiées pour une paramétrisation dialectale, avant jugement avec des éléments potentiellement agrammaticaux.

L'élicitation a lieu en mai 2014 à Guipavas avec M. Lincoln. Linguiste et locutrice se connaissent dans un cadre informel brittophone et sont habituées l'une l'autre à leurs variétés de breton respectives.


Synthèse des réponses au protocole

Le signe '_' signale que l'item n'a pas été testé, et une * signale que le résultat était agrammatical.

Le tableau ci-dessous synthétise les réponses sur le nombre.


(1) nom testé accord pronom 5 X Ped X? Niverus eo X kontañ X Nb prédicat kalz X X ebet sujet ss article
maen _ _ _ _ _ _ SG/ * PL _ OK *
perenn _ _ OK _ _ _ SG/* PL _ OK *
razh _ _ OK OK * * SG _ OK *
logodenn _ _ OK OK * * _ _ _ _
den _ _ _ _ _ _ SG _ OK _
bandennad (logod) SG SG * * * ?/* _ _ _ *
familh _ _ _ _ OK * * PL/* SG OK OK OK
logod SG SG * * OK OK SG OK2 OK OK
per PL PL * OK OK OK SG/PL OK OK OK
arrebeuri SG/* PL SG OK1 OK OK OK SG/PL _ OK OK
tud _ _ _ _ OK OK PL/* SG OK * OK
razhed PL PL * * OK OK SG OK _ OK
mein PL PL _ _ _ _ SG/PL _ _ OK


NB1: Après 5, arrebeuri est aussi OK avec pezh,/penn.
NB2: Les noms collectifs sont licites, comme des pluriels, après kalz, 'beaucoup' mais la forme prépositionnelle en a X est avec eux fortement préférée (kalz a logod).


Le tableau ci-dessous synthétise les réponses sur la distributivité.


(2) nom testé réciproques Q flottants distr. pep a X un-à-un prédicat heñvel prédicat bihan lart, tev réfléchi en em
bandennad (logod) * * * OK * * * OK
familh * * */OK1 * * * * OK
logod OK OK OK OK OK OK _ OK
per OK OK OK OK OK OK _ OK
arrebeuri OK OK OK OK OK OK _ OK
tud OK OK OK OK OK OK _ OK
razhed OK OK OK OK OK OK _ OK
mein _ _ OK _ _ _ _


NB1: * Ar familh a zo pep a hini ur c'hwezh ispisial ganto., vs.Ar familh neus lennet pep a damm barzhoneg.


Les pluriels irréguliers supportent aussi la distributivité. (1) Ar beorien a oa aet kuit a hiniennou/unan hag unan.

'Les pauvres étaient partis les uns après les autres.'

Réponses au protocole

nombre

accord et reprise pronominale

{ar mein, ar razhed, ar per} ne zisoñjont ket piv eo o enebour.
{al logod, ar vandennad logod} ne zisoñj ket piv eo e enebour.


(1) Amañ an arrebeuri n'{eo/* int} ket din.
ici le mobilier ne1'est pas à.moi
'Ici les meubles ne sont pas à moi.'
Léonard, M. Lincoln (05/2014)


(2) An arrebeuri ne chom ket barzh e c'hav.
le mobilier ne1 reste pas dans son1 cave
'Le mobilier ne reste pas dans sa cave.'
Léonard, M. Lincoln (05/2014)

quantifieurs prénominaux

Pemp {razh, logodenn, berenn, * razhed, * per, * logod, * bandennad} a oa aze.
Pemp (penn/pezh) arrebeuri a oa aze.


Pet {razh, logodenn, per, * razhed, * logod, * bandennad} t'eus gwelet ?
Pet arrebeuri t'eus roet da Emmaüs, a-benn ar fin ?

comptabilité

Niverus eo {* ar razh, * al logodenn}.
Niverus eo {ar razhed, al logod, an dud, ar familh, * ar vandennad logod} amañ.
Niverus {eo/int} ar razhed.
Niverus eo/int(,) ar per amañ.
Niverus int {an dud, * ar familh} amañ.
Niverus {eo/* int} an arrebeuri amañ.


Start eo kontañ {* ar razh, * al logodenn}.
Start eo kontañ {ar razhed, al logod, ar per, an dud, * ar familh, ?/* ar vandennad logod}
Start eo kontañ an arrebeuri.


nombre du prédicat

Ur bronneg eo { ar razh, ar razhed, al logod, an den, * an dud, * ar familh }.
* Bronneged/-où eo {ar razhed, al logod, an dud, ar familh}.

M. suggère que c'est parce qu'elle n'utilise pas beaucoup ce pluriel- attaché à l'école, mais elle a, avec un ordre de mots différent :

An dud a zo bronneged.
* Ar familh a zo bronneged.


Un dra vrav eo {ar per, ar berenn, ar mein, ar maen}.
Traoù brav eo {ar per, * ar berenn, ar mein, * ar maen}.
{un dra divev, traoù divev} eo an arrebeuri.


ebet

N'eus {razh, logod, per(enn), maen, * tud, den, familh } ebet amañ.
N'eus {pezh/?penn/Ø} arrebeuri ebet.


kalz, e-leizh

Bez' zo kalz tud amañ.
Bez' zo kalz {razhed, a logod} amañ.
les collectifs sont licites, comme des pluriels, après kalz, mais la forme en a est avec eux fortement préférée.
Kalz familh meus e bro-Saoz.
Bez' zo {tud, familh} e-leizh.
Per a zo e-leizh.


pluriels nus

{razhed, logod, tud, familh, arrebeuri} zo en va zi.
(avec familh, c'est alors la famille du locuteur)
{per, mein} zo en va jardin.
{* bandennad logod, * ur vandennad logod, *(ur) razh} zo en va zi.
{* perenn, *maen} zo en va jardin.


Avec un drôle d'effet sur razhed:

Razhed a zo pep a hini ur c'hwezh ispisial ganto. (avec une prosodie comme pour dire: ar re-se, 'ceux-là')
* {tud, logod, mein, per, familh } a zo pep a hini ur c'hwezh ispisial ganto.


distributivité

réciproques

{an dud, ar razhed, al logod, ar per, * ar vandennad, * ar familh} a zeu an eil war-lerc'h eben/egile.
Arrebeuri IKEA a dorr an eil war-lerc'h egile.
Arrebeuri IKEA a dorr an eil war-lerc'h ar re all.
Ar per a zeu an eil war-lerc'h ar re all.


quantifieurs flottants distributifs

{an dud, ar razhed, al logod, ar per, * ar vandennad, * ar familh } a zo holl bihan-tout.
(An) arrebeuri Barbie a zo holl bihan-tout.


{an dud, ar per, * ar familh } amañ a zo heñvel-tout.
Er skol, evit ar vugale, an arrebeuri a zo heñvel-tout.


{an dud, ar per, * ar familh } amañ a zo holl heñvel.
Er skol, evit ar vugale, an arrebeuri a zo holl heñvel.


pep a

{ar razhed, ar mein, ar per, al logod, an dud, an arrebeuri, * ar vandennad logod, * ar familh } a zo pep a hini ur c'hwezh ispisial ganto.
{ar razhed, al logod, * ar vandennad logod} neus drebet pep a damm keuz.
{an dud, ar familh } neus lennet pep a damm barzhoneg.
{ar per, ar mein } zo bet lonket gant pep a labous.
An arrebeuri neus bet pep a lufr koar.

un à un

{an dud, ar razhed, al logod, ar vandennad logod, * ar familh} zo aet kuit unan a unan.


(1) Ar per zo aet darev unan a unan.
le poires est all.é mûr un à1 un
'Les poires ont mûri les unes après les autres.'
Standard, M. Lincoln (05/2014)


An arrebeuri neus steuziet unan a unan.
Ar beorien a oa aet kuit a hiniennou/unan a unan.
'Les pauvres étaient partis les uns après les autres.'

prédicats distributifs

{ar razhed, al logod, ar per} a zo (* tout) heñvel * (-tout).
{an dud, * ar familh } amañ a zo heñvel-tout.
Er skol, evit ar vugale, an arrebeuri a zo heñvel-tout.


{ar razhed, al logod, ar per} a zo holl heñvel.
{an dud, * ar familh} amañ a zo holl heñvel.
Er skol, evit ar vugale, an arrebeuri a zo holl heñvel.
* Ar vandennad a zo (holl) heñvel.


prédicats obstinément distributifs

Bihan-tout eo {ar razhed, al logod, an dud}.
Bihan eo ar per ar bloaz-mañ.
Bihan eo an arrebeuri.
'Le mobilier est petit.' (* 'Il y en a peu.')
Bihan-tout/ * lart/ * tev eo ar vandennad. (= n'eo ket an izili a zo bihan, met ar strollad)
Bihan-tout/ * lart/ * tev eo ar familh. (met n'eo ket an izili a zo bihan !)


en em et prédicats lexicaux

En em heuliañ a ra {an dud, ar razhed, ar per, al logod, ar vandennad logod, ar familh}.

Remerciements

Merci à M. Lincoln pour son accueil, son aide et sa patience.