Différences entre les versions de « Sur »
De Arbres
(29 versions intermédiaires par le même utilisateur non affichées) | |||
Ligne 1 : | Ligne 1 : | ||
L'[[adverbe | L'[[adverbe]] ''sur'' signifie 'sûrement'. Il exprime une confiance du locuteur vis-à-vis de la véracité de ses propos, comme ses formes dérivées ''[[a-sur]]'', ''[[a-dra-sur]]''. | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(1)|| | |(1)|| '''Sur''' || e || vefe || kavet || dudius || ganin || an || destenn-se. | ||
|- | |- | ||
||| [[ | ||| sûrement || [[R]]<sup>[[4]]</sup> || [[bezañ|serait]] || [[kavout|trouv]].[[-et (Adj.)|é]] || [[dudius|agréable]] || [[gant|avec]].[[pronom incorporé|moi]] || [[an, al, ar|le]] || [[testenn|texte]]-[[-se|ci]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'J'aurais sûrement apprécié ce texte.' | ||
|- | |- | ||
|||||||colspan=" | ||||||| colspan="15" | ''Cornouaillais (Scaer/Bannalec)'', H. Gaudart, c.p. (2024) | ||
|} | |} | ||
Ligne 17 : | Ligne 17 : | ||
=== composition === | === composition === | ||
''Sur'' est un composé dans l'adverbe complexe ''[[a-dra-sur]]'' 'certainement', ou dans l'[[interjection]] ''[[Sur avat!]]'' 'Pour sur!'. | ''Sur'' est un composé dans l'adverbe complexe ''[[a-dra-sur]]'' 'certainement', ou dans l'[[interjection]] ''[[Sur avat !]]'' 'Pour sur !'. | ||
== Syntaxe == | == Syntaxe == | ||
Ligne 27 : | Ligne 27 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(1)|| Eul || leh || kreñv || e tle ||beza bet | |(1)|| Eul || leh || kreñv || e tle || beza bet || evito || '''sur a-walh'''. | ||
|- | |- | ||
||| [[ | ||| [[un, ul, ur|un]] || [[lec'h|place]] || [[kreñv|fort]] || [[R]]<sup>[[4]]</sup> [[dleout|doit]] || [[bezañ|être]] [[bet|été]] || [[evit|pour]].[[pronom incorporé|eux]] || sur [[a-walc'h|assez]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Ça a sûrement été pour eux une place forte.' | ||
|- | |- | ||
|||||||||colspan=" | ||||||||| colspan="15" | ''Léonard (Cléder)'', [[Seite (1998)|Seite (1998]]:49) | ||
|} | |} | ||
Ligne 40 : | Ligne 40 : | ||
|(2)|| Dre || aman || zo || '''sur''' || anezho. | |(2)|| Dre || aman || zo || '''sur''' || anezho. | ||
|- | |- | ||
||| [[dre|par]] || [[amañ|ici]] || [[zo|est]] || sur|| [[a|de]].[[pronom incorporé|eux]] | ||| [[dre|par]] || [[amañ|ici]] || [[zo|est]] || sur || [[a|de]].[[pronom incorporé|eux]] | ||
|- | |- | ||
||| colspan=" | ||| colspan="15" | 'Il y en a sûrement ici.' | ||
|- | |- | ||
|||||||||colspan=" | ||||||||| colspan="15" | ''Cornouaillais / Léon'', [[Croq (1908)|Croq (1908]]:19) | ||
|} | |} | ||
Ligne 52 : | Ligne 52 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(3)|| Kontant || e vichen ||ma c'houefen ||'''sur''' ||e kanfe || [[nom propre|Yann]]. | |(3)|| Kontant || e vichen || ma c'houefen || '''sur''' || e kanfe || [[nom propre|Yann]]. | ||
|- | |- | ||
||| [[kontant|content]] || [[R]]<sup>[[4]]</sup> [[COP|serais]] || [[ma(r)|si]]<sup>[[4]]</sup> [[gouzout|savais]] ||sur || [[R]]<sup>[[4]]</sup> [[kanañ|chanterait]] || [[nom propre|Yann]] | ||| [[kontant|content]] || [[R]]<sup>[[4]]</sup> [[COP|serais]] || [[ma(r)|si]]<sup>[[4]]</sup> [[gouzout|savais]] || sur || [[R]]<sup>[[4]]</sup> [[kanañ|chanterait]] || [[nom propre|Yann]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Je serais content si je savais avec certitude que Yann chantera.' | ||
|- | |- | ||
|||||||||colspan=" | ||||||||| colspan="15" | ''Léonard (Lesneven/Kerlouan)'', [[A. M. (04/2016b)]] | ||
|} | |} | ||
Ligne 68 : | Ligne 68 : | ||
|(4)|| Mar deus || ul loen || ganin || karet || me || lavar || eo || '''sur''' || va c'hazeg. | |(4)|| Mar deus || ul loen || ganin || karet || me || lavar || eo || '''sur''' || va c'hazeg. | ||
|- | |- | ||
||| [[ma(r)|si]] [[ez eus| | ||| [[ma(r)|si]] [[ez eus|est]] || [[un, ul, ur|un]] [[loen|animal]] || [[gant|avec]].[[pronom incorporé|moi]] || [[karout|aim]].[[-et (Adj.)|é]] || [[pfi|moi]] || [[lavarout|dis]] || [[COP|est]] || surement || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> [[kazeg|jument]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'S'il y a un animal que j'aime, c'est sûrement mon cheval.' | ||
|- | |- | ||
|||||||||colspan=" | ||||||||| colspan="15" | ''Trégorrois'', [[Duval (1982)|Duval (1982]]:51) | ||
|- | |- | ||
|||||||||colspan=" | ||||||||| colspan="15" | cité dans [[Press (1986)|Press (1986]]:258) | ||
|} | |} | ||
{| class="prettytable" | |||
|(5)|| Divroiñ || a || rae || '''sur''' || tud || ar || vro-mañ, […] || rak || ne || weler || ti || nevez || erbet. | |||
|- | |||
||| [[di-, dis-|dé]]<sup>[[1]]</sup>-[[bro|pays]].[[-iñ|V]] || [[R]] || [[ober|faisait]] || sûrement || [[tud|gens]] || [[an, al, ar|le]] || <sup>[[1]]</sup>[[bro|pays]].[[-mañ|ci]] || [[rak|car]] || [[ne|ne]]<sup>[[1]]</sup> || [[gwelout|voit]].[[IMP|on]] || [[ti|maison]] || [[nevez|nouveau]] || [[ebet|aucun]] | |||
|- | |||
||| colspan="15" | 'Les gens de ce pays ont sûrement émigré car on ne voit aucune maison neuve.' | |||
|- | |||
||||||| colspan="15" | ''Vannetais'', [[Herrieu (1994)|Herrieu (1994]]:64) | |||
|} | |||
Version du 9 février 2024 à 11:56
L'adverbe sur signifie 'sûrement'. Il exprime une confiance du locuteur vis-à-vis de la véracité de ses propos, comme ses formes dérivées a-sur, a-dra-sur.
(1) | Sur | e | vefe | kavet | dudius | ganin | an | destenn-se. | |||||||||
sûrement | R4 | serait | trouv.é | agréable | avec.moi | le | texte-ci | ||||||||||
'J'aurais sûrement apprécié ce texte.' | |||||||||||||||||
Cornouaillais (Scaer/Bannalec), H. Gaudart, c.p. (2024) |
Morphologie
composition
Sur est un composé dans l'adverbe complexe a-dra-sur 'certainement', ou dans l'interjection Sur avat ! 'Pour sur !'.
Syntaxe
distribution
La distribution la plus fréquente est probablement en breton moderne la dislocation à droite ou le bord droit, mais on voit aussi cet adverbe apparaître dans des positions intégrées.
(1) | Eul | leh | kreñv | e tle | beza bet | evito | sur a-walh. | |||||||||||
un | place | fort | R4 doit | être été | pour.eux | sur assez | ||||||||||||
'Ça a sûrement été pour eux une place forte.' | ||||||||||||||||||
Léonard (Cléder), Seite (1998:49) |
(2) | Dre | aman | zo | sur | anezho. | |||||||||||||
par | ici | est | sur | de.eux | ||||||||||||||
'Il y en a sûrement ici.' | ||||||||||||||||||
Cornouaillais / Léon, Croq (1908:19) |
avant l'objet
(3) | Kontant | e vichen | ma c'houefen | sur | e kanfe | Yann. | ||||||||||||
content | R4 serais | si4 savais | sur | R4 chanterait | Yann | |||||||||||||
'Je serais content si je savais avec certitude que Yann chantera.' | ||||||||||||||||||
Léonard (Lesneven/Kerlouan), A. M. (04/2016b) |
avant le sujet
(4) | Mar deus | ul loen | ganin | karet | me | lavar | eo | sur | va c'hazeg. | |||||||||
si est | un animal | avec.moi | aim.é | moi | dis | est | surement | mon2 jument | ||||||||||
'S'il y a un animal que j'aime, c'est sûrement mon cheval.' | ||||||||||||||||||
Trégorrois, Duval (1982:51) | ||||||||||||||||||
cité dans Press (1986:258) |
(5) | Divroiñ | a | rae | sur | tud | ar | vro-mañ, […] | rak | ne | weler | ti | nevez | erbet. | ||||
dé1-pays.V | R | faisait | sûrement | gens | le | 1pays.ci | car | ne1 | voit.on | maison | nouveau | aucun | |||||
'Les gens de ce pays ont sûrement émigré car on ne voit aucune maison neuve.' | |||||||||||||||||
Vannetais, Herrieu (1994:64) |