Différences entre les versions de « Gwech »
(→sandhi) |
|||
Ligne 73 : | Ligne 73 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(5)|| Pe'''t gw'''ech ha pe'''t gw'''ech all, || pa oan er c’hazarn,|| n’em eus-me ket ||kemeret binvioù ||va amezeien... | |- | ||
|||||||colspan="10" |''Léon (Bodilis)'', [[Ar Floc'h (1985)| Ar Floc'h (1985]]:66) | |||
|- | |||
|(5)|| Pe'''t gw'''ech ha pe'''t gw'''ech all, || pa oan er c’hazarn,|| n’em eus-me ket ||kemeret binvioù ||va amezeien... | |||
|- | |- | ||
| || [[pet|combien]] fois [[&|et]] [[pet|combien]] fois [[all|autre]]|| [[pa|quand]]<sup>[[1]]</sup> [[COP|étais]] [[P.e|dans]].[[art|le]] <sup>[[5]]</sup>caserne|| [[ne]]<sup>[[1]]</sup>’1SG [[kaout|a]] [[ket|pas]] || [[kemer|pris]] outils || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> [[amezeg|voisin]]s | | || [[pet|combien]] fois [[&|et]] [[pet|combien]] fois [[all|autre]]|| [[pa|quand]]<sup>[[1]]</sup> [[COP|étais]] [[P.e|dans]].[[art|le]] <sup>[[5]]</sup>caserne|| [[ne]]<sup>[[1]]</sup>’1SG [[kaout|a]] [[ket|pas]] || [[kemer|pris]] outils || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> [[amezeg|voisin]]s | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="10" |'Combien de fois, quand j’étais à la caserne, n’ais-je pas pris les outils de mes voisins.' | ||
|} | |} | ||
Ligne 90 : | Ligne 93 : | ||
| || ||||colspan="4" | ''Trégorrois'', [[Gros (1970)|Gros (1970]]:chap.II) | | || ||||colspan="4" | ''Trégorrois'', [[Gros (1970)|Gros (1970]]:chap.II) | ||
|} | |} | ||
== Syntaxe == | == Syntaxe == |
Version du 26 janvier 2021 à 14:41
Le nom gwech signifie 'fois'.
(1) | Chiou | 'zo bet galvet | an nin | c'hwec'h | gwech | gant 'n arme. | |
aujourd'hui | est été appelé | IMP | six | fois | avec le armée | ||
'Aujourd'hui, on a été appelé six fois par l'armée.' | Scaër/Bannalec, H. Gaudart (04/2016b) |
Morphologie
variation dialectale
La voyelle peut être fermée.
(2) | /ispɛn | vi | o viš | møz evəd | ̆jɥin ̆jɥɛn/ | Poher (Carhaix), Timm (1989:367) | ||
Ouzhpenn | evit | ur wech | meus evet | gwin gwenn. | ||||
plus | que | un 1fois | ai bu | vin blanc | ||||
'J'ai bu plus d'une fois du vin blanc.' |
dérivation
Le nom gwech entre dans des dérivations nominales classiques, comme l'ajout du suffixe -ad de contenance.
(3) | Mont a ra | da vit | ur wechad | dour. | ||
aller R1 fait | pour | un fois.contenu | eau | |||
'Il va chercher une bonne quantité d'eau.' | Cornouaillais de l'est intérieur, Martin (1929:180) |
On reconnait le nom gwech dans l'adverbe gwechall, littéralement 'autrefois'.
adverbes composés
On reconnait le nom gwech dans différents adverbes aspectuels composés, comme gwech ebet 'jamais'.
(4) | Hendall | ni | welem ket | den 'bet | gwech ebet | ba n'amziriou-se. | |
autrement | nous (ne)1 | voyions pas | homme aucun | fois aucun | dans le temps-ci | ||
'Autrement, nous ne voyions jamais personne en ce temps-là.' | |||||||
Cornouaillais (Saint-Yvi), German (2007:172-173) |
On trouve ur wech dre vare 'de temps en temps' à Plogonnec (Kergoat 1976:4).
La carte 79 du NALBB donne, pour la traduction de quelquefois, les formes variées ur wech bennak(et), gwech-ha-gwech-all, gwechadenn, gwech an amzer, a-wechoù...
sandhi
En résultat du sandhi, gwech subit un dévoisement de son initiale (> kwech).
Léon (Bodilis), Ar Floc'h (1985:66) | ||||||||||||
(5) | Pet gwech ha pet gwech all, | pa oan er c’hazarn, | n’em eus-me ket | kemeret binvioù | va amezeien... | |||||||
combien fois et combien fois autre | quand1 étais dans.le 5caserne | ne1’1SG a pas | pris outils | mon2 voisins | ||||||||
'Combien de fois, quand j’étais à la caserne, n’ais-je pas pris les outils de mes voisins.' |
(6) | Deg gwech | om bet amañ | diouz | ez oh bet du-mañ. | ||
dix fois | sommes été ici | selon | R+C êtes été chez.moi | |||
'Nous avons été dix fois ici pour une fois où vous avez été chez nous.' | ||||||
Trégorrois, Gros (1970:chap.II) |
Syntaxe
complémenteur gwech ha, 'tant qu'à'
En vannetais pré-moderne à Cléguérec, Thibault 1914:434) donne gwech ha monet 'en même temps que d'aller, tant que d'aller, puisque vous allez...'. Cette structure est concurrencée à travers les dialectes par kenkoulz ober 'tant qu'à faire'.
Sémantique
gueh 'coup à boire'
En vannetais, le nom gueh a l'interprétation de 'coup à boire' (Ernault 1900-1901a:243, 1901b:40, et NALBB carte 496).
A ne pas confondre
L'expression vannetaise gwech evit gwech donnée par Thibault (1914:177) à Cléguérec a pour équivalent standard gwazh evit gwazh 'de pire en pire'.
Sur la confusion entre gwech et beaj, voir Ernault (1901b:7-14).
Bibliographie
- Ernault, Émile. 1901b. 'Notes d'Etymologie', extrait des Annales de Bretagne, 96 p., texte.7-14.