Différences entre les versions de « War-laez »

De Arbres
(Remplacement de texte — « |- |||||||colspan="10" |'' » par « |- |||||||colspan="10" | '' »)
m (Remplacement de texte — « -[[kaout| » par «  [[kaout| »)
(11 versions intermédiaires par le même utilisateur non affichées)
Ligne 5 : Ligne 5 :
|(1)... || '''war-laez''' || e peus || un all || evit || dalc'her || anezhañ || dres.
|(1)... || '''war-laez''' || e peus || un all || evit || dalc'her || anezhañ || dres.
|-
|-
||| [[war|sur]]-[[laez|haut]] || [[R]] [[kaout|as]] || [[unan|un]] [[all|autre]] || [[evit|pour]] || [[derc'hel|garder]] || [[P.]].[[pronom incorporé|lui]] || [[dres|droit]]
||| [[war|sur]]-[[laez|haut]] || [[R]] [[kaout|as]] || [[unan|un]] [[all|autre]] || [[evit|pour]] || [[derc'hel|garder]] || [[a|P]].[[pronom incorporé|lui]] || [[dres|droit]]
|-  
|-  
|||colspan="10" | '... en haut tu en as un autre pour le tenir droit.'
|||colspan="15" | '... en haut tu en as un autre pour le tenir droit.'
|-  
|-  
|||||||colspan="10" | ''Léon (Plougerneau)'', [[Elégoët (1982)|Elégoët (1982]]:27)
|||||||colspan="15" | ''Léon (Plougerneau)'', [[Elégoët (1982)|Elégoët (1982]]:27)
|}
|}


Ligne 21 : Ligne 21 :


{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|(2)|| savet '''war-laez''' || hag e tiskenned || daou-ha-daou, || med me || 'm-oa || tamm kavalier.
|(2)|| savet || '''war-laez''' || hag || e || tiskenned || daou-ha-daou, || med me || 'm-oa || tamm || kavalier.
|-
|-
||| [[sevel|monté]] [[war|sur]]-[[laez|haut]] || [[&|et]] [[R]]<sup>[[4]]</sup> [[diskenn|descendait]].[[IMP|on]] || [[numéraux cardinaux|deux]]-[[&|et]]-[[numéraux cardinaux|deux]] || [[met|mais]] [[pfi|moi]] || '1SG-[[kaout|avait]] || [[tamm|morceau]] cavalier
||| [[sevel|mont]].[[-et (Adj.)|é]] || [[war|sur]]-[[laez|haut]] || [[&|et]] || [[R]]<sup>[[4]]</sup> || [[diskenn|descendait]].[[IMP|on]] || [[numéraux cardinaux|deux]]-[[&|et]]-[[numéraux cardinaux|deux]] || [[met|mais]] [[pfi|moi]] || 1SG [[kaout|avait]] || [[tamm|morceau]] || cavalier
|-
|-
|||colspan="10" | 'On est montés et on descendait deux-à-deux, mais moi je n'avais pas de cavalier.'
|||colspan="15" | 'On est montés et on descendait deux-à-deux, mais moi je n'avais pas de cavalier.'
|-
|-
|||||||colspan="10" | ''Ouessant'', [[Gouedig (1982)]]
|||||||colspan="15" |''Ouessant'', [[Gouedig (1982)]]
|}
|}


Ligne 37 : Ligne 37 :


{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|(3)|| Eur gwaz || a oe karget || da vond || '''war-laez'''…
|(3)|| Eur || gwaz || a oe || karget || da || vond || '''war-laez'''…
|-
|-
||| [[art|un]] [[gwaz|homme]] || [[R]]<sup>[[1]]</sup> [[COP|fut]] [[kargañ|chargé]] || [[da|de]] <sup>[[1]]</sup> [[mont|aller]] || [[war|sur]]-[[laez|haut]]
||| [[art|un]] || [[gwaz|homme]] || [[R]]<sup>[[1]]</sup> [[COP|fut]] || [[kargañ|charg]].[[-et (Adj.)|é]] || [[da|de]] <sup>[[1]]</sup> || [[mont|aller]] || [[war|sur]]-[[laez|haut]]
|-
|-
|||colspan="10" | 'Un homme fut chargé de monter.'
|||colspan="15" | 'Un homme fut chargé de monter.'
|-  
|-  
|||||||colspan="10" | ''Léon (Plouzane)'', [[Briant-Cadiou (1998)|Briant-Cadiou (1998]]:21)
|||||||||colspan="15" | ''Léon (Plouzane)'', [[Briant-Cadiou (1998)|Briant-Cadiou (1998]]:21)
|}
|}


== Syntaxe ==
== Syntaxe ==
Ligne 55 : Ligne 54 :


{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|(4)|| Pa '''deu''' || ar mor || '''war-laez'''...
|(4)|| Pa || '''deu''' || ar mor || '''war-laez'''...
|-
|-
||| [[pa|quand]]<sup>[[1]]</sup> [[dont|vient]] || [[art|le]] [[mor|mer]] || [[war|sur]]-[[laez|haut]]
||| [[pa|quand]]<sup>[[1]]</sup> || [[dont|vient]] || [[art|le]] [[mor|mer]] || [[war|sur]]-[[laez|haut]]
|-  
|-  
|||colspan="10" | 'Quand la marée monte...'
|||colspan="15" | 'Quand la marée monte... '
|-  
|-  
|||||||colspan="10" | ''Léon (Plougerneau)'', [[Elégoët (1982)|Elégoët (1982]]:14)
|||||||colspan="15" | ''Léon (Plougerneau)'', [[Elégoët (1982)|Elégoët (1982]]:14)
|}
|}




{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|(5)|| Hennezh || a zo neuze, || pa'z ay || ar c'harr || kuites dabord, || da '''avañs''' ar vag || adarre '''war laez'''.
|(5)|| Hennezh || a zo || neuze, || pa'z || ay || ar c'harr || kuites || dabord, || da || '''avañs''' || ar vag || adarre || '''war laez'''.
|-
|-
||| [[DEM|celui.ci]] || [[R]] [[zo|est]] [[neuze|alors]] || [[pa|quand]]'<sup>[[+C]]</sup> [[mont|ira]] || [[art|le]] <sup>[[5]]</sup>[[karr|voiture]] || [[kuit|parti]] [[dabort|bientôt]] || [[da|pour]]<sup>[[1]]</sup> avancer [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[bag|bateau]] || [[adarre|encore]] [[war|sur]]-[[laez|haut]]
||| [[DEM|celui.ci]] || [[R]] [[zo|est]] || [[neuze|alors]] || [[pa|quand]]<sup>[[+C]],[[1]]</sup> || [[mont|ira]] || [[art|le]] <sup>[[5]]</sup>[[karr|voiture]] || [[kuit|parti]] || [[dabort|bientôt]] || [[da|pour]]<sup>[[1]]</sup> || avancer || [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[bag|bateau]] || [[adarre|encore]] || [[war|sur]]-[[laez|haut]]
|-  
|-  
|||colspan="10" | 'Quand la charrette s'en ira tout à l'heure, elle (la perche) servira à faire avancer le bateau.'  
|||colspan="15" | 'Quand la charrette s'en ira tout à l'heure, elle (la perche) servira à faire avancer le bateau.'  
|-  
|-  
|||||||colspan="10" | ''Léon (Plougerneau)'', [[Elégoët (1982)|Elégoët (1982]]:30)
|||||||colspan="15" | ''Léon (Plougerneau)'', [[Elégoët (1982)|Elégoët (1982]]:30)
|}
|}



Version du 18 juillet 2022 à 21:45

L'adverbe complexe war-laez, littéralement /sur-haut/, signifie 'en haut, sur le pont'.


(1)... war-laez e peus un all evit dalc'her anezhañ dres.
sur-haut R as un autre pour garder P.lui droit
'... en haut tu en as un autre pour le tenir droit.'
Léon (Plougerneau), Elégoët (1982:27)


Morphologie

composition

On reconnaît la préposition war 'sur' suivie du nom laez 'haut' qui est utilisé en Léon et en Basse-Cornouaille.


(2) savet war-laez hag e tiskenned daou-ha-daou, med me 'm-oa tamm kavalier.
mont.é sur-haut et R4 descendait.on deux-et-deux mais moi 1SG avait morceau cavalier
'On est montés et on descendait deux-à-deux, mais moi je n'avais pas de cavalier.'
Ouessant, Gouedig (1982)


répartition dialectale

La préposition semble en effet typique des parlers de l'Ouest (cf. carte 019 du NALBB).


(3) Eur gwaz a oe karget da vond war-laez
un homme R1 fut charg.é de 1 aller sur-haut
'Un homme fut chargé de monter.'
Léon (Plouzane), Briant-Cadiou (1998:21)

Syntaxe

postposition 'avancer, en avant'

Avec un verbe de mouvement, war-laez peut être utilisé comme une postposition.


(4) Pa deu ar mor war-laez...
quand1 vient le mer sur-haut
'Quand la marée monte... '
Léon (Plougerneau), Elégoët (1982:14)


(5) Hennezh a zo neuze, pa'z ay ar c'harr kuites dabord, da avañs ar vag adarre war laez.
celui.ci R est alors quand+C,1 ira le 5voiture parti bientôt pour1 avancer le 1bateau encore sur-haut
'Quand la charrette s'en ira tout à l'heure, elle (la perche) servira à faire avancer le bateau.'
Léon (Plougerneau), Elégoët (1982:30)