Différences entre les versions de « Sevel »
Balise : Révocation manuelle |
m (Remplacement de texte — « ''L'Hôpital-Camfrout'', [[Le Gall (1957)| » par « ''Cornouaillais (L'Hôpital-Camfrout)'', [[Le Gall (1957)| ») |
||
(33 versions intermédiaires par le même utilisateur non affichées) | |||
Ligne 3 : | Ligne 3 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(1)|| '''Sevel''' || a reas || ar paotr || e || zaoulagad … | |(1)|| '''Sevel''' || a || reas || ar paotr || e || zaoulagad … | ||
|- | |- | ||
||| lever || [[R]] [[ober|fit]] || [[art|le]] [[paotr|garçon]] || [[POSS|son]]<sup>[[1]]</sup> || [[duel|2]].[[lagad|œil]] | ||| lever || [[R]] || [[ober|fit]] || [[art|le]] [[paotr|garçon]] || [[POSS|son]]<sup>[[1]]</sup> || [[duel|2]].[[lagad|œil]] | ||
|- | |- | ||
||| colspan=" | ||| colspan="15" | 'Le garçon leva les yeux… ' | ||
|- | |- | ||
||||||||||| colspan=" | ||||||||||||| colspan="15" | ''Standard'', [[Drezen (1990)|Drezen (1990]]:23) | ||
|} | |} | ||
Ligne 27 : | Ligne 27 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(2)|| <font color=green>/mə ||||<font color=green> ''' | |(2)||<font color=green>/mə ||||<font color=green> '''sɑ'ɥɛ''' ||<font color=green> gwe'mõ/ | ||
|- | |- | ||
||| Me || a || save || goemon. | ||| Me || a || save || goemon. | ||
Ligne 33 : | Ligne 33 : | ||
||| [[pfi|moi]] || [[R]]<sup>[[1]]</sup> || montait || [[goemon|goémon]] | ||| [[pfi|moi]] || [[R]]<sup>[[1]]</sup> || montait || [[goemon|goémon]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Je montais du goémon.' | ||
|- | |- | ||
||||||||| colspan=" | ||||||||| colspan="15" | ''Haut-vannetais (Plouhinec)'', [[Le Bozec (2018)]] | ||
|} | |} | ||
Ligne 43 : | Ligne 43 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(3)|| Ur '''sav'''-kalon || eo || an den-se. | |(3)|| Ur || '''sav'''-kalon || eo || an || den-se. | ||
|- | |- | ||
||| [[art|un]] lève-[[kalon|cœur]] || [[ | ||| [[art|un]] || lève-[[kalon|cœur]] || [[eo|est]] || [[art|le]] || [[den|personne]]-[[DEM|là]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Cet homme est abject.' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||||||| colspan="15" | ''Vannetais (Le Scorff)'', [[Ar Borgn (2011)|Ar Borgn (2011]]:7) | ||
|} | |} | ||
Ligne 65 : | Ligne 65 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(4)|| An dud || zo || '''savet''' || eas || bremañ || e-skoaz || gwechall. | |(4)|| An || dud || zo || '''savet''' || eas || bremañ || e-skoaz || gwechall. | ||
|- | |- | ||
||| [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[tud|gens]] || [[zo|est]] || élev.[[-et (Adj.)|é]] || [[aes|facile]] || [[bremañ|maintenant]] || [[e-skoaz|dans.épaule]] || [[gwechall|autrefois]] | ||| [[art|le]] || <sup>[[1]]</sup>[[tud|gens]] || [[zo|est]] || élev.[[-et (Adj.)|é]] || [[aes|facile]] || [[bremañ|maintenant]] || [[e-skoaz|dans.épaule]] || [[gwechall|autrefois]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Les gens maintenant sont élevés à la douce par rapport à autrefois.' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||| colspan="15" | ''Léonard (Plougerneau)'', [[Elégoët (1982)|Elégoët (1982]]:54) | ||
|} | |} | ||
Le préfixe ''[[em-]]'' obtient ''emzav'' 'mouvement' ou 'préférable, avantageux'. | Le préfixe ''[[em-]]'' obtient les nom ''[[emzav]]'' 'mouvement' ou l'[[adjectif]] 'préférable, avantageux'. | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(5)|| Em'''zav'''oh || eo || dit || mond || dre || ar vourh. | |(5)|| Em'''zav'''oh || eo || dit || mond || dre || ar || vourh. | ||
|- | |- | ||
||| [[em-|se]].lève.[[-oc'h|plus]] || [[ | ||| [[em-|se]].lève.[[-oc'h|plus]] || [[eo|est]] || [[da|à]].[[pronom incorporé|toi]] || [[mont|aller]] || [[dre|par]] || [[art|le]] || <sup>[[1]]</sup>[[bourc'h|bourg]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Il est plus avantageux pour toi de passer par le bourg.' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||| colspan="15" | ''Cornouaillais (L'Hôpital-Camfrout)'', [[Le Gall (1957)|Le Gall (1957]]:'emzao') | ||
|} | |} | ||
La finale complexe ''[[-adur]]'' sur la racine du verbe obtient le nom ''[[savadur]]'' 'bâtiment'. | |||
La composition avec la [[préposition]] ''[[P.e|e]]'', 'dans, en' obtient l'[[adverbe]] ''[[e-sav]]'', 'debout'. | La composition avec la [[préposition]] ''[[P.e|e]]'', 'dans, en' obtient l'[[adverbe]] ''[[e-sav]]'', 'debout'. | ||
=== variation dialectale === | === variation dialectale === | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(6)||<font color=green>['mῖ<sup>n</sup>timɑ ||<font color=green> h<sup>ə</sup>won ||<font color=green> ''''zavét''' ||<font color=green> é'kurs / 'é-kurs ] | |(6)||<font color=green>['mῖ<sup>n</sup>timɑ ||<font color=green> h ||<font color=green> <sup>ə</sup>won ||<font color=green> ''''zavét''' ||<font color=green> é'kurs / 'é-kurs ] | ||
|- | |- | ||
||| Mitin-ma || eh on || sauet || ekours. | ||| Mitin-ma || eh || on || sauet || ekours. | ||
|- | |- | ||
||| [[mintin|matin]]-[[DEM|là]] || [[R]]<sup>[[4]]</sup> [[ | ||| [[mintin|matin]]-[[DEM|là]] || [[R]]<sup>[[4]]</sup> || [[eo|suis]] || lev.[[-et (Adj.)|é]] || [[e-kours|en.temps]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Ce matin, je me suis levée tôt.' | ||
|- | |- | ||
||||||||| colspan=" | ||||||||||| colspan="15" | ''Guéméné-sur-Scorff'', [[McKenna (1976-8)|McKenna (1976-8:]]74) | ||
|} | |} | ||
== Sémantique == | == Sémantique == | ||
Ligne 112 : | Ligne 114 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(1)|| '''Sevel''' || a reas || prim || he || brozh || du. | |(1)|| '''Sevel''' || a || reas || prim || he || brozh || du. | ||
|- | |- | ||
||| lever || [[R]] [[ober|fit]] || [[prim|lestement]] || [[POSS|son]]<sup>[[2]]</sup> || [[brozh|jupe]] || [[du|noir]] | ||| lever || [[R]] || [[ober|fit]] || [[prim|lestement]] || [[POSS|son]]<sup>[[2]]</sup> || [[brozh|jupe]] || [[du|noir]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Elle leva lestement sa jupe noire.' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||||| colspan="15" | ''Standard'', [[Drezen (1990)|Drezen (1990]]:24) | ||
|} | |} | ||
Ligne 127 : | Ligne 129 : | ||
||| [[Eman|est]].[[IMP|on]] || [[particule o|à]]<sup>[[4]]</sup> || monter || [[POSS|son]]<sup>[[1]]</sup> || [[ti|maison]] | ||| [[Eman|est]].[[IMP|on]] || [[particule o|à]]<sup>[[4]]</sup> || monter || [[POSS|son]]<sup>[[1]]</sup> || [[ti|maison]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'On est en train de bâtir sa maison.' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||| colspan="15" | [[Trépos (2001)|Trépos (1980]]:§343) | ||
|} | |} | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(3)|| Daoust || pegen || klañv || eo, || '''sevel''' || a ra || an diri. | |(3)|| Daoust || pegen || klañv || eo, || '''sevel''' || a || ra || an diri. | ||
|- | |- | ||
||| [[daoust|malgré]] || [[pegen|combien]] || [[klañv|malade]] || [[ | ||| [[daoust|malgré]] || [[pegen|combien]] || [[klañv|malade]] || [[eo|est]] || mont.[[-el (V.)|er]] || [[R]] || [[ober|fait]] || [[art|le]] [[derez|escalier]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Si malade qu'il soit, il monte les escaliers.' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||||| colspan="15" | ''Cornouaillais'', [[Trépos (2001)|Trépos (2001]]:§385) | ||
|} | |} | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(4)|| Toud || ar rehier || a lavarfed || ez int || bet || '''savet''' || gwechall. | |(4)|| Toud || ar rehier || a || lavarfed || ez || int || bet || '''savet''' || gwechall. | ||
|- | |- | ||
||| [[tout]] || [[art|le]] [[roc'h|pierre]].[[pluriel interne|s]] || [[R]] [[lavarout|dirait]].[[IMP|on]] || [[R]] [[ | ||| [[tout|tout]] || [[art|le]] [[roc'h|pierre]].[[pluriel interne|s]] || [[R]] || [[lavarout|dirait]].[[IMP|on]] || [[R]]<sup>[[+C]]</sup> || [[eo|sont]] || [[bet|été]] || dress.[[-et (Adj.)|é]] || [[gwechall|autrefois]] | ||
|- | |- | ||
||| colspan=" | ||| colspan="15" | 'Il a été dit que les pierres ont été dressées il y a longtemps.' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||||||| colspan="15" | ''Léonard'', [[Miossec (1978)|Miossec (1978]]:55) | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||||||| colspan="15" | cité dans [[Urien (1989)|Urien (1989]]:211) | ||
|} | |} | ||
Ligne 167 : | Ligne 169 : | ||
||| lever || [[R]] || [[ober|fait]] || [[da|pour]]<sup>[[1]]</sup> || [[dont|venir]] || [[da|à]] [[art|le]] || [[prenestr|fenêtre]] | ||| lever || [[R]] || [[ober|fait]] || [[da|pour]]<sup>[[1]]</sup> || [[dont|venir]] || [[da|à]] [[art|le]] || [[prenestr|fenêtre]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Il se lève pour aller à la fenêtre.' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||| colspan="15" | ''Standard'', [[Drezen (1990)|Drezen (1990]]:12) | ||
|} | |} | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(6)|| Pa || zavo || hi, || eñ || a ranko || '''sevel''' || ivez. | |(6)|| Pa || zavo || hi, || eñ || a || ranko || '''sevel''' || ivez. | ||
|- | |- | ||
||| [[pa|quand]]<sup>[[1]]</sup> || lèvera || [[écho|elle]] || [[pfi|lui]] || [[R]] [[rankout|devra]] || lever || [[ivez|aussi]] | ||| [[pa|quand]]<sup>[[1]]</sup> || lèvera || [[écho|elle]] || [[pfi|lui]] || [[R]] || [[rankout|devra]] || lever || [[ivez|aussi]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Quand elle se lèvera elle, lui devra aussi se lever.' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||||| colspan="15" | ''Trégorrois'', [[Gros (1984)|Gros (1984]]:139) | ||
|} | |} | ||
Ligne 188 : | Ligne 190 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(7)|| '''Sevel''' || a ra || diàrnezhe || frond || c'hwek || an amzer || nevez || o || tivorenniñ. | |(7)|| '''Sevel''' || a || ra || diàrnezhe || frond || c'hwek || an || amzer || nevez || o || tivorenniñ. | ||
|- | |- | ||
||| monter || [[R]] [[ober|fait]] || [[diwar|de]].[[pronom incorporé|eux]] || [[frond|odeur]] || [[c'hwek|délicieux]] || [[art|le]] [[amzer|temps]] || [[nevez|nouveau]] || [[particule o|à]]<sup>[[4]]</sup> || [[di-|dé]].[[morenn|brouillard]].[[-iñ|er]] | ||| monter || [[R]] || [[ober|fait]] || [[diwar|de]].[[pronom incorporé|eux]] || [[frond|odeur]] || [[c'hwek|délicieux]] || [[art|le]] || [[amzer|temps]] || [[nevez|nouveau]] || [[particule o|à]]<sup>[[4]]</sup> || [[di-, dis-|dé]].[[morenn|brouillard]].[[-iñ|er]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Monte d'eux l'odeur délicieuse du printemps qui s'éveille.' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||| colspan="15" | ''Vannetais'', [[Herrieu (1994)|Herrieu (1994]]:57) | ||
|} | |} | ||
Ligne 201 : | Ligne 203 : | ||
|(8)|| Ha || bez' || e || ouie || ma || zad || kontañ || ivez || doare || ar brezelioù || a || '''save''' || [...] || etre || ar broioù || hag || an dud. | |(8)|| Ha || bez' || e || ouie || ma || zad || kontañ || ivez || doare || ar brezelioù || a || '''save''' || [...] || etre || ar broioù || hag || an dud. | ||
|- | |- | ||
||| [[&|et]] || [[ | ||| [[&|et]] || [[bezañ préverbal|être]] || [[R]]<sup>[[4]]</sup> || [[AUX gouzout|savait]] || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> || [[tad|père]] || [[kontañ|conter]] || [[ivez|aussi]] || [[doare|manière]] || [[art|le]] [[brezel|guerre]].[[-ioù (PL.)|s]] || [[R]] || montait || || [[etre|entre]] || [[art|le]] [[bro|pays]].[[-ioù (PL.)|s]] || [[&|et]] || [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[tud|gens]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan="15" | 'Et mon père savait raconter aussi la façon dont les guerres naissaient entre les pays et les gens.' | ||| colspan="15" | 'Et mon père savait raconter aussi la façon dont les guerres naissaient entre les pays et les gens.' | ||
|- | |- | ||
|||||||||||||||colspan="15" | ''Cornouaillais'', [[Bijer (2007)|Bijer (2007]]:137) | ||||||||||||||| colspan="15" | ''Cornouaillais'', [[Bijer (2007)|Bijer (2007]]:137) | ||
|} | |} | ||
Ligne 213 : | Ligne 215 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(9)|| Kén || buan || 'oa || '''zaet''' || 'n hèol. | |(9)|| Kén || buan || ' || oa || '''zaet''' || 'n hèol. | ||
|- | |- | ||
||| [[ken, ker, kel|tant]] || [[buan|rapide]] || [[ | ||| [[ken, ker, kel|tant]] || [[buan|rapide]] || [[R]] || [[eo|était]] || lev.[[-et (Adj.)|é]] || [[art|le]] [[heol|soleil]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'dès le lever du soleil' | ||
|- | |- | ||
||||||||||| colspan=" | ||||||||||||| colspan="15" | ''Cornouaillais de l'Est'', [[Bouzec & al. (2017)|Bouzec & al. (2017]]:37) | ||
|} | |} | ||
Ligne 232 : | Ligne 234 : | ||
||| [[particule o|à]]<sup>[[4]]</sup> || [[labourat|travailler]] || [[kalz|beaucoup]] || [[COP|est]] || élev.[[-et (Adj.)|é]] || [[da|à]]<sup>[[1]]</sup> || [[pinvidik|riche]] | ||| [[particule o|à]]<sup>[[4]]</sup> || [[labourat|travailler]] || [[kalz|beaucoup]] || [[COP|est]] || élev.[[-et (Adj.)|é]] || [[da|à]]<sup>[[1]]</sup> || [[pinvidik|riche]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Elle est devenue riche en travaillant beaucoup.' | ||
|- | |- | ||
|||||||colspan=" | ||||||| colspan="15" | ''Léonard'', Fave (1998:[[Fave (1998:133)|133]]) | ||
|} | |} | ||
Ligne 244 : | Ligne 246 : | ||
|(2)|| Diou || wech || ez eus || bet || roet || eur priz || d'eul || levr || '''savet''' || gantañ. | |(2)|| Diou || wech || ez eus || bet || roet || eur priz || d'eul || levr || '''savet''' || gantañ. | ||
|- | |- | ||
||| [[ | ||| [[cardinal|deux]]<sup>[[1]]</sup> || [[gwech|fois]] || [[R]] [[ez eus|est]] || [[bet|été]] || [[reiñ|donn]].[[-et (adj.)|é]] || [[art|un]] [[priz|prix]] || [[da|à]] [[art|un]] || [[levr|livre]] || mont.[[-et (adj.)|é]] || [[gant|par]].[[pronom incorporé|lui]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Deux de ses livres ont reçu un prix.' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||| colspan="15" | ''Léonard'', [[Fave (1998)|Fave (1998]]:142) | ||
|} | |} | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(3) | |(3) … || ha || gouzout || mat || a houien || e || '''save''' || pennadou || flemmus || hag || entanet ... | ||
|- | |- | ||
||| [[&|et]] || [[gouzout|savoir]] || [[mat|bien]] || [[R]] [[gouzout|savais]] || [[R]] || montait || [[pennad|texte]].[[-où (PL.)|s]] || [[ | ||| [[&|et]] || [[gouzout|savoir]] || [[mat|bien]] || [[R]] [[gouzout|savais]] || [[R]] || montait || [[pennad|texte]].[[-où (PL.)|s]] || [[flemmañ|piqu]].[[-us (Adj.)|ant]] || [[&|et]] || [[P.e|en]].[[tan|feu]].[[-et (Adj.)|é]] | ||
|- | |- | ||
||| colspan=" | ||| colspan="15" | '… et je sais bien qu'il écrivait des textes mordants et enflammés… ' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||| colspan="15" | ''Léonard (Lesneven/Kerlouan)'', [[A. M. (04/2016)]] | ||
|} | |} | ||
Ligne 270 : | Ligne 272 : | ||
||| [[gwall-|INT]] || [[fall|mauvais]] || [[COP|suis]] || [[diouzh|à]] || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> || debout | ||| [[gwall-|INT]] || [[fall|mauvais]] || [[COP|suis]] || [[diouzh|à]] || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> || debout | ||
|- | |- | ||
||| colspan=" | ||| colspan="15" | 'Je suis bien faible quand je suis debout.' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||| colspan="15" | ''Trégorrois'', [[Gros (1970)|Gros (1970]]:chap.II) | ||
|} | |} | ||
Ligne 286 : | Ligne 288 : | ||
||| [[setu|voici]] || [[en ur|en]]<sup>[[1]]</sup> || [[dont|venir]] || [[da|à]] [[art|le]] || <sup>[[1]]</sup>[[kêr|foyer]] || [[R]] || [[chom|restaient]] || [[a-sav|à-lève]] || [[eno|y]] || [[neuze|alors]] | ||| [[setu|voici]] || [[en ur|en]]<sup>[[1]]</sup> || [[dont|venir]] || [[da|à]] [[art|le]] || <sup>[[1]]</sup>[[kêr|foyer]] || [[R]] || [[chom|restaient]] || [[a-sav|à-lève]] || [[eno|y]] || [[neuze|alors]] | ||
|- | |- | ||
||| colspan=" | ||| colspan="15" | 'Donc, en rentrant à la maison, ils s'arrêtaient là.' | ||
|- | |- | ||
||||||||| colspan=" | ||||||||| colspan="15" | ''Léonard'', [[Mellouet & Pennec (2004)|Mellouet & Pennec (2004]]:79). | ||
|} | |} | ||
Ligne 296 : | Ligne 298 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|( | |(6)||<font color=green> /'saɛd ||<font color=green> zo || ||<font color=green> 'e'tre:zu / | ||
|- | |- | ||
||| Savet || zo || || etrezo. | ||| Savet || zo || || etrezo. | ||
|- | |- | ||
||| | ||| mont.[[-et (Adj.)|é]] || [[zo|est]] || _ || [[etre|entre]].[[pronom incorporé|eux]] | ||
|- | |- | ||
||| colspan=" | ||| colspan="15" | 'Ils se sont disputés.' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||||| colspan="15" | ''Plozévet'', [[Goyat (2012)|Goyat (2012]]:262) | ||
|} | |} | ||
=== ''sevel e vouezh a-du gant ub.'' === | === ''sevel e vouezh a-du gant ub.'' === | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|( | |(7)|| Pegours || en en || deus || goarnemant || er || Frans || sauet || é || voéh || a du || geté ? | ||
|- | |- | ||
||| [[pegoulz|quand]] || [[en|que]] [[R]]3SGM || [[kaout|a]] || gouvernement || [[P.e|en]].[[art|le]] || [[nom propre|France]] || | ||| [[pegoulz|quand]] || [[en|que]] [[R]].3SGM || [[kaout|a]] || [[gouarnamant|gouvernement]] || [[P.e|en]].[[art|le]] || [[nom propre|France]] || mont.[[-et (Adj.)|é]] || [[POSS|son]]<sup>[[1]]</sup> || [[mouezh|voix]] || [[a|à]]<sup>[[1]]</sup> [[tu|côté]] || [[gant|avec]].[[pronom incorporé|eux]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Quand le gouvernement en France leur a-t-il déclaré son soutien ?' | ||
|- | |- | ||
|||||||||colspan=" | ||||||||| colspan="15" | ''Vannetais'', [[Herrieu (1974)|Herrieu (1974]]:30/05/1918) | ||
|} | |} | ||
Ligne 325 : | Ligne 326 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|( | |(8)|| '''Sao''' || war || da || vanne || 'ta || Saig ! | ||
|- | |- | ||
||| montée || [[war|sur]]<sup>[[1]]</sup> || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> || [[banne|verre]] || [[eta|donc]] || [[nom propre|Saig]] | ||| montée || [[war|sur]]<sup>[[1]]</sup> || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> || [[banne|verre]] || [[eta|donc]] || [[nom propre|Saig]] | ||
|- | |- | ||
||| colspan=" | ||| colspan="15" | 'Finis ton verre donc, Saig !' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||| colspan="15" | ''Léonard'', [[Kervella (2009)|Kervella (2009]]:215) | ||
|} | |} | ||
Ligne 338 : | Ligne 339 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|( | |(9)|| lakaat || an || toaz || e || go | ||
|- | |- | ||
||| [[lakaat|mettre]] || [[art|le]] [[toaz|pâte]] || [[P.e|en]] || pâte.levée | ||| [[lakaat|mettre]] || [[art|le]] || [[toaz|pâte]] || [[P.e|en]] || [[go|pâte.levée]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'faire lever la pâte' | ||
|- | |- | ||
|||||||||colspan=" | ||||||||||| colspan="15" | ''Standard'', [[Kerrain (2001)]], [[Menard & Bihan (2016-)]] | ||
|} | |} | ||
Version actuelle datée du 15 mars 2023 à 10:57
Le verbe sevel est un verbe transitif 'lever, élever, monter, construire', ou un verbe de mouvement intransitif 'se lever, s'élever'.
(1) | Sevel | a | reas | ar paotr | e | zaoulagad … | ||||||||||||||
lever | R | fit | le garçon | son1 | 2.œil | |||||||||||||||
'Le garçon leva les yeux… ' | ||||||||||||||||||||
Standard, Drezen (1990:23) |
Morphologie
radical
Gourmelon (2014:14) considère que globalement, en Léon et en Cornouaille, on entend:
- /sa:/ ou /za:/ dans a-sav, e-sav, deus e sav
- /sao/ ou /zao/ dans war-sav, Sav 'ta !
- /sav/ ou /zav/ lorsque le verbe est conjugué a-sav, e-sav, deus e sav
En haut-vannetais à Plouhinec, Le Bozec (2018) note une glide /ɥ/.
(2) | /mə | sɑ'ɥɛ | gwe'mõ/ | |||||||||||||||
Me | a | save | goemon. | |||||||||||||||
moi | R1 | montait | goémon | |||||||||||||||
'Je montais du goémon.' | ||||||||||||||||||
Haut-vannetais (Plouhinec), Le Bozec (2018) |
C'est le radical qui apparaît dans la nominalisation.
(3) | Ur | sav-kalon | eo | an | den-se. | ||||||||||||||
un | lève-cœur | est | le | personne-là | |||||||||||||||
'Cet homme est abject.' | |||||||||||||||||||
Vannetais (Le Scorff), Ar Borgn (2011:7) |
infinitif
Le suffixe verbal de l'infinitif -el que l'on voit dans sevel est assez peu répandu à travers les suffixes verbaux.
dérivation
Le préfixe ar- obtient arsevel 'arrêter'.
Le préfixe de- obtient desevel, 'élever, éduquer', même si le verbe sevel seul est parfois utilisé dans ce même sens.
(4) | An | dud | zo | savet | eas | bremañ | e-skoaz | gwechall. | |||||||||
le | 1gens | est | élev.é | facile | maintenant | dans.épaule | autrefois | ||||||||||
'Les gens maintenant sont élevés à la douce par rapport à autrefois.' | |||||||||||||||||
Léonard (Plougerneau), Elégoët (1982:54) |
Le préfixe em- obtient les nom emzav 'mouvement' ou l'adjectif 'préférable, avantageux'.
(5) | Emzavoh | eo | dit | mond | dre | ar | vourh. | ||||||||||
se.lève.plus | est | à.toi | aller | par | le | 1bourg | |||||||||||
'Il est plus avantageux pour toi de passer par le bourg.' | |||||||||||||||||
Cornouaillais (L'Hôpital-Camfrout), Le Gall (1957:'emzao') |
La finale complexe -adur sur la racine du verbe obtient le nom savadur 'bâtiment'.
La composition avec la préposition e, 'dans, en' obtient l'adverbe e-sav, 'debout'.
variation dialectale
(6) | ['mῖntimɑ | h | əwon | 'zavét | é'kurs / 'é-kurs ] | ||||||||||||||
Mitin-ma | eh | on | sauet | ekours. | |||||||||||||||
matin-là | R4 | suis | lev.é | en.temps | |||||||||||||||
'Ce matin, je me suis levée tôt.' | |||||||||||||||||||
Guéméné-sur-Scorff, McKenna (1976-8:74) |
Sémantique
transitif, 'lever, relever, monter, dresser, construire'
(1) | Sevel | a | reas | prim | he | brozh | du. | |||||||||||
lever | R | fit | lestement | son2 | jupe | noir | ||||||||||||
'Elle leva lestement sa jupe noire.' | ||||||||||||||||||
Standard, Drezen (1990:24) |
(2) | Emeer | o | sevel | e | di. | ||||||||||||
est.on | à4 | monter | son1 | maison | |||||||||||||
'On est en train de bâtir sa maison.' | |||||||||||||||||
Trépos (1980:§343) |
(3) | Daoust | pegen | klañv | eo, | sevel | a | ra | an diri. | ||||||||||
malgré | combien | malade | est | mont.er | R | fait | le escalier | |||||||||||
'Si malade qu'il soit, il monte les escaliers.' | ||||||||||||||||||
Cornouaillais, Trépos (2001:§385) |
(4) | Toud | ar rehier | a | lavarfed | ez | int | bet | savet | gwechall. | ||||||||||
tout | le pierre.s | R | dirait.on | R+C | sont | été | dress.é | autrefois | |||||||||||
'Il a été dit que les pierres ont été dressées il y a longtemps.' | |||||||||||||||||||
Léonard, Miossec (1978:55) | |||||||||||||||||||
cité dans Urien (1989:211) |
intransitif inaccusatif, 'se lever, survenir'
Le verbe sevel est un verbe intransitif inaccusatif.
(5) | Sevel | a | ra | da | zont | d'ar | prenestr. | ||||||||||
lever | R | fait | pour1 | venir | à le | fenêtre | |||||||||||
'Il se lève pour aller à la fenêtre.' | |||||||||||||||||
Standard, Drezen (1990:12) |
(6) | Pa | zavo | hi, | eñ | a | ranko | sevel | ivez. | ||||||||||
quand1 | lèvera | elle | lui | R | devra | lever | aussi | |||||||||||
'Quand elle se lèvera elle, lui devra aussi se lever.' | ||||||||||||||||||
Trégorrois, Gros (1984:139) |
Le patient peut être un inanimé.
(7) | Sevel | a | ra | diàrnezhe | frond | c'hwek | an | amzer | nevez | o | tivorenniñ. | ||||||
monter | R | fait | de.eux | odeur | délicieux | le | temps | nouveau | à4 | dé.brouillard.er | |||||||
'Monte d'eux l'odeur délicieuse du printemps qui s'éveille.' | |||||||||||||||||
Vannetais, Herrieu (1994:57) |
(8) | Ha | bez' | e | ouie | ma | zad | kontañ | ivez | doare | ar brezelioù | a | save | [...] | etre | ar broioù | hag | an dud. | ||||
et | être | R4 | savait | mon2 | père | conter | aussi | manière | le guerre.s | R | montait | entre | le pays.s | et | le 1gens | ||||||
'Et mon père savait raconter aussi la façon dont les guerres naissaient entre les pays et les gens.' | |||||||||||||||||||||
Cornouaillais, Bijer (2007:137) |
Pour exprimer le lever du jour, certains locuteurs tenants du standard préfèrent l'expression tarzh an deiz, an deiz o tarzhañ, mais le verbe sevel est aussi utilisé, comme son équivalent français le lever du jour, le jour se lève.
(9) | Kén | buan | ' | oa | zaet | 'n hèol. | ||||||||||||||
tant | rapide | R | était | lev.é | le soleil | |||||||||||||||
'dès le lever du soleil' | ||||||||||||||||||||
Cornouaillais de l'Est, Bouzec & al. (2017:37) |
Expressions
sevel da Adj.
(1) | O | labourad | kalz | eo | savet | da | binvidig. | ||||||||||
à4 | travailler | beaucoup | est | élev.é | à1 | riche | |||||||||||
'Elle est devenue riche en travaillant beaucoup.' | |||||||||||||||||
Léonard, Fave (1998:133) |
sevel ul levr, 'écrire un livre'
(2) | Diou | wech | ez eus | bet | roet | eur priz | d'eul | levr | savet | gantañ. | |||||||
deux1 | fois | R est | été | donn.é | un prix | à un | livre | mont.é | par.lui | ||||||||
'Deux de ses livres ont reçu un prix.' | |||||||||||||||||
Léonard, Fave (1998:142) |
(3) … | ha | gouzout | mat | a houien | e | save | pennadou | flemmus | hag | entanet ... | |||||||
et | savoir | bien | R savais | R | montait | texte.s | piqu.ant | et | en.feu.é | ||||||||
'… et je sais bien qu'il écrivait des textes mordants et enflammés… ' | |||||||||||||||||
Léonard (Lesneven/Kerlouan), A. M. (04/2016) |
bezañ en e sav, 'être debout'
(4) | Gwall | fall | on | diouzh | ma | sav. | |||||||||||
INT | mauvais | suis | à | mon2 | debout | ||||||||||||
'Je suis bien faible quand je suis debout.' | |||||||||||||||||
Trégorrois, Gros (1970:chap.II) |
chom a-sav, '(s')arrêter'
La postposition a-sav se combine avec le verbe chom 'rester' pour former la locution chom a-sav 's'arrêter'.
(5) | Setu, | en ur | zont | d'ar | gêr | e | choment | a-sav | eno | neuze. | ||||||||
voici | en1 | venir | à le | 1foyer | R | restaient | à-lève | y | alors | |||||||||
'Donc, en rentrant à la maison, ils s'arrêtaient là.' | ||||||||||||||||||
Léonard, Mellouet & Pennec (2004:79). |
savet 'zo
(6) | /'saɛd | zo | 'e'tre:zu / | |||||||||||||||
Savet | zo | etrezo. | ||||||||||||||||
mont.é | est | _ | entre.eux | |||||||||||||||
'Ils se sont disputés.' | ||||||||||||||||||
Plozévet, Goyat (2012:262) |
sevel e vouezh a-du gant ub.
(7) | Pegours | en en | deus | goarnemant | er | Frans | sauet | é | voéh | a du | geté ? | |||||||
quand | que R.3SGM | a | gouvernement | en.le | France | mont.é | son1 | voix | à1 côté | avec.eux | ||||||||
'Quand le gouvernement en France leur a-t-il déclaré son soutien ?' | ||||||||||||||||||
Vannetais, Herrieu (1974:30/05/1918) |
sav war udb.
(8) | Sao | war | da | vanne | 'ta | Saig ! | |||||||||||
montée | sur1 | mon2 | verre | donc | Saig | ||||||||||||
'Finis ton verre donc, Saig !' | |||||||||||||||||
Léonard, Kervella (2009:215) |
'faire lever la pâte'
(9) | lakaat | an | toaz | e | go | ||||||||||||||
mettre | le | pâte | en | pâte.levée | |||||||||||||||
'faire lever la pâte' | |||||||||||||||||||
Standard, Kerrain (2001), Menard & Bihan (2016-) |