Différences entre les versions de « Nevez »
De Arbres
(35 versions intermédiaires par le même utilisateur non affichées) | |||
Ligne 5 : | Ligne 5 : | ||
|(1)|| Ne || ouie || den || koulz || hag || eñ || dihori || eur || forn || '''nevez'''. | |(1)|| Ne || ouie || den || koulz || hag || eñ || dihori || eur || forn || '''nevez'''. | ||
|- | |- | ||
||| [[Ne]]<sup>[[1]]</sup> || [[gouzout|savait]] || [[ | ||| [[Ne]]<sup>[[1]]</sup> || [[gouzout|savait]] || [[den|personne]] || [[kenkoulz|tant]] || [[C.ha(g)|que]] || [[pfi|lui]] || [[de-, di-, dis-|dé]]<sup>[[1]]</sup>.[[goriñ|chauffer]] || [[un, ul, ur|un]] || [[forn|four]] || neuf | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Personne ne savait faire une première chauffe de four neuf comme lui.' | ||
|- | |- | ||
|||||||||colspan=" | ||||||||| colspan="15" | ''Cornouaillais (L'Hôpital-Camfrout)'', [[Le Gall (1957)|Le Gall (1957]]:'dihori') | ||
|} | |} | ||
Ligne 33 : | Ligne 33 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(2)||'''neve'ig'''|| so. | |(2)|| '''neve'ig''' || so. | ||
|- | |- | ||
||| nouveau-[[DIM]]|| [[ | ||| nouveau-[[-ig|DIM]] || [[zo|est]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'dernièrement' | ||
|- | |- | ||
|||||||colspan=" | ||||||| colspan="15" | ''Cornouaillais (Riec)'', [[Bouzeg (1986)|Bouzeg (1986]]:35) | ||
|} | |} | ||
Ligne 51 : | Ligne 51 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|( | |(3)|| Añjela || 'z || eus || '''traou''' || '''nevez''' || ganti. | ||
|- | |- | ||
||| Añjela || [[R]] [[ | ||| [[nom propre|Añjela]] || [[R]]<sup>[[+C]]</sup> || [[ez eus|est]] || [[traoù|choses]] || nouveau || [[gant|avec]].[[pronom incorporé|elle]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Añjela est enceinte.' | ||
|- | |- | ||
|||||||colspan=" | ||||||||||||| colspan="15" | ''Léonard'', [[Lagadeg (2006)|Lagadeg (2006]]:163) | ||
|} | |} | ||
== Expressions == | == Expressions == | ||
Ligne 66 : | Ligne 65 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|( | |(4)|| Er || Chin, || '''ar bloaz''' || '''nevez''' || a || ioa || er || sizhun || diwezha. | ||
|- | |- | ||
||| [[P.e|en]].[[ | ||| [[P.e|en]].[[an, al, ar|le]] || [[nom propre|Chine]] || [[an, al, ar|le]] [[bloaz|an]] || nouveau || [[R]] || [[eo|était]] || [[P.e|en]].[[an, al, ar|le]] || [[sizhun|semaine]] || [[diwezhat|dernier]].[[superlatif|le.plus]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'En Chine, ils ont fêté le Nouvel An la semaine dernière.' | ||
|- | |- | ||
|||||||colspan=" | ||||||||||| colspan="15" | ''Léonard (Lesneven/Kerlouan)'', [[Y. M. (04/2016)]] | ||
|} | |} | ||
Version actuelle datée du 31 octobre 2023 à 14:48
L'adjectif nevez signifie 'neuf, nouveau'.
(1) | Ne | ouie | den | koulz | hag | eñ | dihori | eur | forn | nevez. | ||||||||
Ne1 | savait | personne | tant | que | lui | dé1.chauffer | un | four | neuf | |||||||||
'Personne ne savait faire une première chauffe de four neuf comme lui.' | ||||||||||||||||||
Cornouaillais (L'Hôpital-Camfrout), Le Gall (1957:'dihori') |
Morphologie
variation dialectale
La carte 495 de l'ALBB documente la variation dialectale de cet adjectif traduisant neuf (nouveau).
Pour le haut-vannetais, Delanoy (2010) donne neùi.
grammaticalisation
L'adjectif nevez a grammaticalisé en un préfixe adverbial, nevez- (nevez-ganet 'nouveau-né, né il y a peu'), qui exprime le passé proche.
dérivation
On le retrouve dans l'adverbe a-nevez 'récemment'. Il peut aussi prendre un diminutif -ig, ou le nominalisant -enti, -inti pour donner nevezenti 'nouveauté'.
(2) | neve'ig | so. | |||||||||||||||
nouveau-DIM | est | ||||||||||||||||
'dernièrement' | |||||||||||||||||
Cornouaillais (Riec), Bouzeg (1986:35) |
Syntaxe
après le nom, ou préfixé
L'adjectif nevez se trouve en breton moderne après le nom. On trouve dans les noms dérivés la trace d'un adjectif prénominal devenu préfixe (nevez- dans nevezamzer 'printemps').
(3) | Añjela | 'z | eus | traou | nevez | ganti. | ||||||||||||||
Añjela | R+C | est | choses | nouveau | avec.elle | |||||||||||||||
'Añjela est enceinte.' | ||||||||||||||||||||
Léonard, Lagadeg (2006:163) |
Expressions
ar bloaz nevez, '(fête du) jour de l'an'
(4) | Er | Chin, | ar bloaz | nevez | a | ioa | er | sizhun | diwezha. | ||||||||||
en.le | Chine | le an | nouveau | R | était | en.le | semaine | dernier.le.plus | |||||||||||
'En Chine, ils ont fêté le Nouvel An la semaine dernière.' | |||||||||||||||||||
Léonard (Lesneven/Kerlouan), Y. M. (04/2016) |