Différences entre les versions de « Kregiñ »
De Arbres
(23 versions intermédiaires par le même utilisateur non affichées) | |||
Ligne 5 : | Ligne 5 : | ||
|(1)|| '''Krog''' || e || oar || da || dapout || toulladou || brizili. | |(1)|| '''Krog''' || e || oar || da || dapout || toulladou || brizili. | ||
|- | |- | ||
||| commencé || [[R]] || [[COP|était]].[[IMP|on]] || [[da|de]]<sup>[[1]]</sup> || [[tapout|prendre]]|| [[toullad|poignée]].[[-où (PL.)|s]] || [[brezhell|maquereau]]x | ||| commencé || [[R]] || [[COP|était]].[[IMP|on]] || [[da|de]]<sup>[[1]]</sup> || [[tapout|prendre]] || [[toullad|poignée]].[[-où (PL.)|s]] || [[brezhell|maquereau]].[[pluriel interne|x]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'On commence à prendre de petites quantités de maquereaux.' | ||
|- | |- | ||
|||||||colspan=" | |||||||colspan="15" | ''Trégorrois'', [[Gros (1996)|Gros (1996]]:111) | ||
|} | |} | ||
Ligne 23 : | Ligne 23 : | ||
||| crocher || [[R]] || [[ober|fait]] || [[art|le]] <sup>[[5]]</sup>[[glas|vert]] || [[P.e|en]] || [[P.e|en]].[[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> || [[gar|jambe]] | ||| crocher || [[R]] || [[ober|fait]] || [[art|le]] <sup>[[5]]</sup>[[glas|vert]] || [[P.e|en]] || [[P.e|en]].[[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> || [[gar|jambe]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'J'ai des fourmis (engourdissement et picotements) aux jambes.' | ||
|- | |- | ||
|||||||||colspan=" | |||||||||colspan="15" | ''Trégorrois'', [[Ernault (1879-1880)]] | ||
|} | |} | ||
=== dérivation === | |||
Le [[préfixe]] privatif ''[[di-, dis-]]'' obtient 'démordre, lâcher prise'. | |||
{| class="prettytable" | |||
|(3)|| Gwell || ganimp || '''diskregiñ'''. | |||
|- | |||
||| [[gwell|mieux]] || [[gant|avec]].[[pronom incorporé|nous]] || [[di-, dis-|dé]].mordre | |||
|- | |||
|||colspan="15" | 'Il vaut mieux abandonner la lutte.' | |||
|- | |||
|||||||||colspan="15" | ''Standard'', [[An Here (1993)|An Here (1993]]:37) | |||
|} | |||
== Syntaxe == | == Syntaxe == | ||
Ligne 37 : | Ligne 52 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(3)|| '''Krog''' || out || '''da''' || gompren ?|| '''Krog''' || on ||'''gant''' || ar gentel || gentañ. | |(3)|| '''Krog''' || out || '''da''' || gompren ? || '''Krog''' || on || '''gant''' || ar gentel || gentañ. | ||
|- | |- | ||
||| commencé || [[COP|es]] || [[da|de]]<sup>[[1]]</sup> || [[kompren|comprendre]] || commencé || [[COP|suis]] || [[gant|avec]] || [[art|le]]<sup>[[1]]</sup> [[kentel|leçon]] || <sup>[[1]]</sup>[[ordinaux|premier]] | ||| commencé || [[COP|es]] || [[da|de]]<sup>[[1]]</sup> || [[kompren|comprendre]] || commencé || [[COP|suis]] || [[gant|avec]] || [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[kentel|leçon]] || <sup>[[1]]</sup>[[ordinaux|premier]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'Tu as commencé à comprendre ? J'ai commencé la première leçon.' | ||
|- | |- | ||
||||||||| colspan=" | ||||||||| colspan="15" | ''Standard'', [[Kerrain (2001)]] | ||
|} | |} | ||
Ligne 50 : | Ligne 65 : | ||
|(4)|| E || oan || a-zevri || '''krog''' || gant || ma || labour, || pa || glevis || ur strakadenn... | |(4)|| E || oan || a-zevri || '''krog''' || gant || ma || labour, || pa || glevis || ur strakadenn... | ||
|- | |- | ||
||| [[R]] || [[COP|étais]] || [[a-zevri|résolument]] || commencé || [[gant|avec]] || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> || [[labour|travail]] || [[pa|quand]]<sup>[[1]]</sup> || [[klevout|entendis]] ||[[art|un]] /[[onomatopée|strak]]/.[[-adenn|ation]] | ||| [[R]] || [[COP|étais]] || [[a-zevri|résolument]] || commencé || [[gant|avec]] || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> || [[labour|travail]] || [[pa|quand]]<sup>[[1]]</sup> || [[klevout|entendis]] || [[art|un]] /[[onomatopée|strak]]/.[[-adenn|ation]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'J'avais commencé à travailler de bon cœur, quand j'entendis un bruit de verre... ' | ||
|- | |- | ||
||||||||| colspan=" | ||||||||| colspan="15" | ''Léon (Bodilis)'', [[Ar Floc'h (1985)| Ar Floc'h (1985]]:33) | ||
|} | |} | ||
Ligne 68 : | Ligne 83 : | ||
|(5)|| Sell, || ar hig || zo || '''krog''' || da || zizoura. | |(5)|| Sell, || ar hig || zo || '''krog''' || da || zizoura. | ||
|- | |- | ||
||| | ||| [[sellout|regarde]] || [[art|le]] <sup>[[5]]</sup>[[kig|viande]] || [[zo|est]] || commencé || [[da|à]]<sup>[[1]]</sup> || [[di-, dis-|dé]].[[dour|eau]].[[-añ (V.)|er]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'Tiens ! La viande commence à perdre son eau.' | ||
|- | |- | ||
||||||||| colspan=" | ||||||||| colspan="15" | ''Trégorrois'', [[Gros (1989)|Gros (1989]]:'dizoura') | ||
|} | |} | ||
Ligne 81 : | Ligne 96 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(1)||<font color=green>jɔ̃ ||<font color=green> wɛ ||<font color=green>dɔʁ | |(1)||<font color=green>jɔ̃ ||<font color=green> wɛ ||<font color=green>dɔʁ ||<font color=green> mǝ '''hʁogɛ̃ɲ''' . | ||
|- | |- | ||
||| eñ ||oa | ||| eñ || oa || o || me '''c'hregiñ'''. | ||
|- | |- | ||
||| [[pfi|lui]] || [[COP|était]]|| [[doc'h|à]]<sup>[[4]]</sup> || [[POP|me]]<sup>[[2]]</sup> mordre | ||| [[pfi|lui]] || [[COP|était]] || [[doc'h|à]]<sup>[[4]]</sup> || [[POP|me]]<sup>[[2]]</sup> mordre | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'Il était en train de me mordre.' | ||
|- | |- | ||
||||||||| colspan=" | ||||||||| colspan="15" | ''Bas-vannetais'', [[Cheveau (2007)|Cheveau (2007]]:207) | ||
|} | |} | ||
Ligne 99 : | Ligne 114 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(2)|| Kar || a-vihanoc'h || e || '''krog''' || ar | |(2)|| Kar || a-vihanoc'h || e || '''krog''' || ar c'hleñved || a-barzh. | ||
|- | |- | ||
||| [[kar|car]] || [[a-vihanoc'h|sinon]] || [[R]]<sup>[[4]]</sup> || croche || [[art|le]] <sup>[[5]]</sup>[[kleñved|maladie]] || [[e-barzh|dedans]] | ||| [[kar|car]] || [[a-vihanoc'h|sinon]] || [[R]]<sup>[[4]]</sup> || croche || [[art|le]] <sup>[[5]]</sup>[[kleñved|maladie]] || [[e-barzh|dedans]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'Car sinon, la maladie l'atteint.' (la plante) | ||
|- | |- | ||
||||||||| colspan=" | ||||||||| colspan="15" | ''Haut-vannetais (Jo Sergent)'', [[Louis (2015)|Louis (2015]]:156) | ||
|} | |} | ||
Version du 8 août 2022 à 10:35
Le verbe kregiñ 'commencer, crocher' dénote le commencement d'une action, sa borne de début.
(1) | Krog | e | oar | da | dapout | toulladou | brizili. | ||||||||||
commencé | R | était.on | de1 | prendre | poignée.s | maquereau.x | |||||||||||
'On commence à prendre de petites quantités de maquereaux.' | |||||||||||||||||
Trégorrois, Gros (1996:111) |
Morphologie
variation dialectale
(2) | Krigi | ' | ra | ar c'hlas | 'n | em | gar. | |||||||||||
crocher | R | fait | le 5vert | en | en.mon2 | jambe | ||||||||||||
'J'ai des fourmis (engourdissement et picotements) aux jambes.' | ||||||||||||||||||
Trégorrois, Ernault (1879-1880) |
dérivation
Le préfixe privatif di-, dis- obtient 'démordre, lâcher prise'.
(3) | Gwell | ganimp | diskregiñ. | |||||||||||||||
mieux | avec.nous | dé.mordre | ||||||||||||||||
'Il vaut mieux abandonner la lutte.' | ||||||||||||||||||
Standard, An Here (1993:37) |
Syntaxe
krog da vs. krog gant
La préposition da introduit une proposition infinitive. La préposition gant introduit un syntagme nominal.
(3) | Krog | out | da | gompren ? | Krog | on | gant | ar gentel | gentañ. | |||||||||
commencé | es | de1 | comprendre | commencé | suis | avec | le 1leçon | 1premier | ||||||||||
'Tu as commencé à comprendre ? J'ai commencé la première leçon.' | ||||||||||||||||||
Standard, Kerrain (2001) |
(4) | E | oan | a-zevri | krog | gant | ma | labour, | pa | glevis | ur strakadenn... | ||||||||
R | étais | résolument | commencé | avec | mon2 | travail | quand1 | entendis | un /strak/.ation | |||||||||
'J'avais commencé à travailler de bon cœur, quand j'entendis un bruit de verre... ' | ||||||||||||||||||
Léon (Bodilis), Ar Floc'h (1985:33) |
Sémantique
aspect
Le verbe kregiñ 'commencer' est un ingressif.
(5) | Sell, | ar hig | zo | krog | da | zizoura. | ||||||||||||
regarde | le 5viande | est | commencé | à1 | dé.eau.er | |||||||||||||
'Tiens ! La viande commence à perdre son eau.' | ||||||||||||||||||
Trégorrois, Gros (1989:'dizoura') |
Sémantique et expressions
kregiñ, 'mordre'
(1) | jɔ̃ | wɛ | dɔʁ | mǝ hʁogɛ̃ɲ . | ||||||||||||||
eñ | oa | o | me c'hregiñ. | |||||||||||||||
lui | était | à4 | me2 mordre | |||||||||||||||
'Il était en train de me mordre.' | ||||||||||||||||||
Bas-vannetais, Cheveau (2007:207) |
kregiñ e-barzh
On trouve le verbe kregiñ avec la postposition e-barzh.
(2) | Kar | a-vihanoc'h | e | krog | ar c'hleñved | a-barzh. | ||||||||||||
car | sinon | R4 | croche | le 5maladie | dedans | |||||||||||||
'Car sinon, la maladie l'atteint.' (la plante) | ||||||||||||||||||
Haut-vannetais (Jo Sergent), Louis (2015:156) |
tapout krog
On retrouve la nominalisation de ce verbe dans tapout krog en un dra bennak, 'crocher dans un objet ou une tâche'.