Différences entre les versions de « Kêr »
De Arbres
Ligne 59 : | Ligne 59 : | ||
Kervella (''Al Liamm'' 1954, n°43, p.44): | Kervella (''Al Liamm'' 1954, n°43, p.44): | ||
"Ar ger-se a zo bet lakaet da zont alies diwar al latin ''castra'' ; anat eo avat e vije neuze ''kastr'' e-brezhoneg. Ne gredan ket muioc'h e teuje diwar ''quadra'' ; rak ne gredan ket e vije kavet a stummoù kozh estreget ''caer, car-'' pe ''kêr''. Diwar ''quadra'' e c'hortozjed [[*]]''quazr'', [[*]]''quaezr'', e brezhoneg bremañ ''kwaer'', stumm ha n' eus ket anezhañ kement ha ma ouzon. Ha ret eo avat e teuje ar ger diwar al latin ? Furoc'h, ha diazezet startoc'h eo moarvat goulakadur Loth hag Ifor Williams hag a dosta ''kêr'' ouzh ''kae''." | "Ar ger-se a zo bet lakaet da zont alies diwar al latin ''castra'' ; anat eo avat e vije neuze ''kastr'' e-brezhoneg. Ne gredan ket muioc'h e teuje diwar ''quadra'' ; rak ne gredan ket e vije kavet a stummoù kozh estreget ''caer, car-'' pe ''kêr''. Diwar ''quadra'' e c'hortozjed [[*]]''quazr'', [[*]]''quaezr'', e brezhoneg bremañ ''kwaer'', stumm ha n' eus ket anezhañ kement ha ma ouzon. Ha ret eo avat e teuje ar ger diwar al latin ? Furoc'h, ha diazezet startoc'h eo moarvat goulakadur Loth hag Ifor Williams hag a dosta ''kêr'' ouzh ''kae''." | ||
* '''deut dan '''gaer''' poaz eo an panennou'' | |||
: 'Rentrez chez vous, les pains sont cuits', ''Breton de 1396'', ms. BN. lat. 1314 | |||
== Bibliographie == | == Bibliographie == |
Version du 26 août 2020 à 20:55
Le nom kêr dénote une ville, un village, un endroit habité, ou une maison au sens large. Dans l'expression d'ar ger 'à la maison', il s'agit du foyer.
(1) | E kêr | ne gaved | mui netra. | Plouzane, Briant-Cadiou (1998:197) | |
en ville | ne1 trouve.IMP | plus rien | |||
'On ne trouvait plus rien en ville.' |
(2) | Pa veze dornadeg, | e kêr-mañ-kêr, | Naig ar Rouz kozh | eo a veze e penn ar maouezed. | ||
quand était battage, | dans maison-là-maison | N. | est R était à tête le femmes | |||
'Quand on battait dans telle ou telle maison, C'est la vieille Naig ar Rouz qui prenait la tête des femmes.' | ||||||
Cornouaille (Bigouden), Bijer (2007:243) |
Morphologie
variation dialectale
La carte 366 de l'ALBB montre la variation dialectale de la traduction de en ville, à la maison au début du XX°. On retrouve la variation des formes de ce terme à la fin du XX° dans la carte 010 du NALBB 'un village' et la carte 011 'des villages'.
(3) | Ne yade ket | er gear? | ||||||
ne était pas | dans.le 1maison | |||||||
'Il n'était pas à la maison?' | Sein, Fagon & Riou (2015:44) |
(4) | Deuet | int | en va c'hear. | (en rentrant de vacances) | |||
venu | sont | dans mon2 foyer | |||||
'On est entré chez moi.' | Lesneven/Kerlouan, Y. M. (04/2016b) |
(5) | Va c'hear | enn-dèon | eo. | ||
mon2 maison | vraiment | est | |||
'C'est ma vraie maison.' | Ouessant, Malgorn (1909) |
Diachronie
Kervella (Al Liamm 1954, n°43, p.44): "Ar ger-se a zo bet lakaet da zont alies diwar al latin castra ; anat eo avat e vije neuze kastr e-brezhoneg. Ne gredan ket muioc'h e teuje diwar quadra ; rak ne gredan ket e vije kavet a stummoù kozh estreget caer, car- pe kêr. Diwar quadra e c'hortozjed *quazr, *quaezr, e brezhoneg bremañ kwaer, stumm ha n' eus ket anezhañ kement ha ma ouzon. Ha ret eo avat e teuje ar ger diwar al latin ? Furoc'h, ha diazezet startoc'h eo moarvat goulakadur Loth hag Ifor Williams hag a dosta kêr ouzh kae."
- deut dan gaer' poaz eo an panennou
- 'Rentrez chez vous, les pains sont cuits', Breton de 1396, ms. BN. lat. 1314
Bibliographie
- Souillet, G. 1953. 'kêr', Annales de Bretagne, LX, 1, 1953.