Différences entre les versions de « H. Gaudart (09/2022b) »

De Arbres
m (Remplacement de texte — « Scaêr » par « Scaër »)
Ligne 336 : Ligne 336 :
||| colspan="15" | 'Quand je vois ce qu'il est advenu d'elle, je suis triste.'  
||| colspan="15" | 'Quand je vois ce qu'il est advenu d'elle, je suis triste.'  
|-
|-
|||||||colspan="15" | ''Cornouaillais (Scaêr/Bannalec)'', H. Gaudart (09/2022b)  
|||||||colspan="15" | ''Cornouaillais (Scaër/Bannalec)'', H. Gaudart (09/2022b)  
|}
|}


Ligne 347 : Ligne 347 :
||| colspan="15" | 'Quand je vois ce qu'il est advenu d'elle, je suis triste.'  
||| colspan="15" | 'Quand je vois ce qu'il est advenu d'elle, je suis triste.'  
|-
|-
|||||colspan="15" | ''Cornouaillais (Scaêr/Bannalec)'', H. Gaudart (09/2022b)  
|||||colspan="15" | ''Cornouaillais (Scaër/Bannalec)'', H. Gaudart (09/2022b)  
|}
|}



Version du 28 novembre 2022 à 16:21

La séance se tient au domicile de la locutrice en deux parties. La première est interrompue par un appel et dure une heure. La seconde est plus longue. Les deux sont enregistrées.

Les exemples tirés de textes en Léonard et Cornouaillais donnés à traduire en fin de séance ont été rassemblés par Milan Rezac (IKER, CNRS) dans son étude des constructions du faux sujet.

Le signe <<< marque une préférence.


tâches de correction ou de traduction

predicatives équatives

Me zo ur plac'h fin, meñ.

# Me zo ur plac'h fin 'hanoñ.

* Me zo ur plac'h fin 'hanoñ, meñ.

* Meñ, me zo ur plac'h fin 'hanoñ.

* Me a zo ur plac'h fin ac'hanon.

* Hi zo ur plac'h fin 'nhei.


Ur senior zo 'haniñ.

* Ur senior ez eus 'haniñ.

* Ur senior emañ 'haniñ.

Emañ ur senior 'haniñ.

Emañ ur vaouz kozh 'haniñ.

Me 'zo ur vaouz kozh, me. <<<


(x) Emañ ur vaouz kozh 'haniñ.
est un femme vieux P.moi
'Je suis une vieille femme.'
Cornouaillais (Scaër/Bannalec), H. Gaudart (09/2022b)


(x) Emañ ur senior 'haniñ.
est un senior P.moi
'Je suis une vieille femme.'
Cornouaillais (Scaër/Bannalec), H. Gaudart (09/2022b)

nominalisation d'infinitives

'On paye à un courrier les frais de son retour, aussi bien que de son aller.'

Be vez paeet d'ul lizher frejoù e zistro, kem' 'vez paeet evit e vont.

Be vez paeet d'ul lizher frejoù e zistro, kem' 'vez paeet evit digas anezhañ endro / * e gas/ .

* Be vez paeet d'ul lizher frejoù e zont, kem' 'vez paeet evit e vont.

Kem' = kement


différence entre incorporation et système d'accord

'Cette année, Azenor et toi relirez le Barzaz avec Marguerite et moi.'

Ar bla-mañ Azenor ha hwi a lenno adarr' ar Barzaz Breizh gant Gaid ha meñ.<<<

# / * / ? Ar bla-mañ 'vo lennet adarr' ar Barzaz Breizh gant Azenor ha hwi ha gant Gaid ha me.

Ar bla-mañ 'lenno adarr' Azenor ha hwi ar Barzaz Breizh gant Gaid ha meñ.

Ar bla-mañ 'lenno adarr' Azenor ha hwi ar Barzaz Breizh ganiñ ha Gaid.

Ar bla-mañ 'lenno adarr' ar vugale ha hwi ar Barzaz Breizh ganiñ ha Gaid.

* Ar bla-mañ 'lennint adarr' ha hwi ar Barzaz Breizh ganiñ ha Gaid.


 par écrit, quelques jours plus tard, la locutrice confirme que ces faits tiennent, avec leur contraste très fort de grammaticalité, lorsque l'adverbe adarre est enlevé.
 Ar bla-mañ 'lenno ar vugale ha hwi ar Barzaz Breizh ganiñ ha Gaid.
 * Ar bla-mañ 'lennint ha hwi ar Barzaz Breizh ganiñ ha Gaid.

sujet pré-négation sans focus

CONTEXTE: Petra eo an trouz-se ?

'Qu'est-ce que tu veux ? On ne fait pas attention et puis on tombe.'

'tra 'ma an trouz-se ? 'tra fot doc'h ? Ne vez ket tolet evezh hag e vez kouet, (chiwazh)!<<<

Ne vez ket tolet evezh hag an nen 'goues.

An nen ne dol ket evezh hag a goues !

Ne dol ket evezh an nen hag a goues !


V-X-S avec les emplois de emañ comme auxiliaire

* Ema deuet abred Yann.

Ema deuet Yann abred.

Abred 'ma deuet Yann.

* Ema adarr' deuet Yann abred.

Ema deuet (* adarr') Yann abred (adarr').

* Ema c'hoazh deuet Yann abred.

N'ema ket deuet Yann abred.


(x) N'emañ ket deuet Yann abred.
ne1 est pas ven.u Yann tôt
'Yann n'est pas venu tôt.'
Cornouaillais (Scaër/Bannalec), H. Gaudart (09/2022b)

oral vs. écrit

'Ils sont plus longs qu'ils ne sont larges.'

Hiroc'h 'ma-yè wit bout le'nn. (=ledan)


(x) Hiroc'h 'ma-yè wit bout le'nn.
long.plus est-eux que être large
'Ils sont plus longs qu'ils ne sont larges.'
Cornouaillais (Scaër/Bannalec), H. Gaudart (09/2022b)


Hiroc'h emaint eget bout ledan (skrivet - commentaire sur la forme bout: “droad meus!”)


(x) Hiroc'h emaint eget bout ledan.
long.plus sont que être large
'Ils sont plus longs qu'ils ne sont larges.'
Standard écrit, H. Gaudart (09/2022b)


jugement sur la forme bezañ du verbe 'être' “galleg eo din”

pour la locutrice, dans son dialecte, * azezet, au profit de aje'et, koajet, mont e goajez... (cf. azezañ)


 discussion sur les bretonnismes.

“De brute en blanc, je vois pas trop”

“La vache à qui qu'a fait veau ?”

Be zo bet “du goût”! Be zo bet plijadur ba du-se ! Oh ma Dou!

réciproques

'Les deux vauriens se sont battus devant les caméras.'

An daou lampon neus klasket bedoù dirak ar c'hameraioù !


(1) An daou lampon neus klasket bedoù dirak ar c'hameraioù !
le deux vaurien a cherch.é monde.s devant le 5caméra.s
'Les deux vauriens se sont battus devant les caméras.'
Cornouaillais (Scaër/Bannalec), H. Gaudart (09/2022b)


 Le réciproque complexe est préféré (<<<), mais le proclitique est aussi jugé grammatical, ainsi que la co-occurrence des deux.


An daou lampon neus skoet an eil gant egile dirak ar c'hameraioù !<<<


(2) An daou lampon neus skoet an eil gant egile dirak ar c'hameraioù !
le deux vaurien a frapp.é le second avec autre devant le 5caméra.s
'Les deux vauriens se sont battus devant les caméras.'
Standard écrit, H. Gaudart (09/2022b)


An daou lampon neus nem skoet dirak ar c'hameraioù !


(3) An daou lampon neus en em skoet dirak ar c'hameraioù !
le deux vaurien a se frapp.é devant le 5caméra.s
'Les deux vauriens se sont battus devant les caméras.'
Standard écrit, H. Gaudart (09/2022b)


An daou lampon neus nem skoet an eil gant egile dirak ar c'hameraioù !


(4) An daou lampon neus en em skoet an eil gant egile dirak ar c'hameraioù !
le deux vaurien a se frapp.é le second avec autre devant le 5caméra.s
'Les deux vauriens se sont battus devant les caméras.'
Standard écrit, H. Gaudart (09/2022b)

prédicatives équatives

 C'est la prépsoition diouzh qui émerge dans les prédicatives équatives. 

'l'artiste inconnu que j'étais'

an arzour divrud 'oa dioudim <<< / 'haniñ


(1) an arzour divrud ' oa { dioudim / 'haniñ }
le art.iste sans.renommée R était de.moi de.moi
'l'artiste inconnu que j'étais'
Cornouaillais (Scaër/Bannalec), H. Gaudart (09/2022b)

résomptivité

 pour la traduction suivante, la locutrice note une difficulté pour traduire "agir".

'La langue qu'un homme parle est un monde dans lequel il vit et agit...'

Ar yezh preget gant un den a zo ur bed lec'h ma vev-yoñ hag a ra-yoñ...


(1) Ar yezh preget gant un den a zo ur bed lec'h ma vev-yoñ hag a ra-yoñ...
le langue parl.é avec un humain R est un monde lieu que4 vit-lui et R1 fait-lui
'La langue qu'un homme parle est un monde dans lequel il vit et agit...'
Cornouaillais (Scaër/Bannalec), H. Gaudart (09/2022b)

nominalisation d'infinitive

Debriñ awaloù 'zo difennet.


prépositions dynamiques

'Son carnet, je le tirerais de dessous l'armoire.' (dre gomz)

E garnedig tenn rafen 'nezhoñ dre zidan an arvel.

E garnedig, 'tennen 'nezhoñ dre zidan an arvel.

* E garnedig, 'tennen 'nezhoñ dre a-zidan an arvel.


(1) E garnedig tenn rafen 'nezhoñ dre zidan an arvel.
son1 carnet.DIM tirer R1 ferais P.lui par1 sous le armoire
'Son carnet, je le tirerais de dessous l'armoire.'
Cornouaillais (Scaër/Bannalec), H. Gaudart (09/2022b)


La locutrice n'emploie pas * abaoe, se demande si elle emploie ? diboa, et est sure d'employer da ziboa.

résomption

corriger si nécessaire :


'Quand je vois ce qu'il est advenu d'elle, je suis triste.'

* 'benn welan da betra zo aet anezhi, me zo trist.

'benn welan da betra ema deuet ('nehi), me zo trist. (dre gomz)

'benn welan da betra ema deuet ('nehi), trist 'maon. (dre gomz)

pa welan da betra eo deuet, trist on. (Standard dre skrid)


(x) 'Benn welan da betra ema deuet 'nezhi, me zo trist.
quand R4 vois de1 quoi est ven.u P.elle moi R1 est triste
'Quand je vois ce qu'il est advenu d'elle, je suis triste.'
Cornouaillais (Scaër/Bannalec), H. Gaudart (09/2022b)


(x) Pa welan da betra eo deuet, trist on.
quand1 vois de1 quoi est ven.u triste on
'Quand je vois ce qu'il est advenu d'elle, je suis triste.'
Cornouaillais (Scaër/Bannalec), H. Gaudart (09/2022b)

prépositions dynamiques

Commenter sur les différences entre:


Ar c'hazh zo deuet maez deus didan al leurenn.

Ar c'hazh zo deuet maez dre zidan al leurenn. <<<

Ar c'hazh zo deuet maez deus a-zidan al leurenn. (exogène, "matreus n'ema ket fos!")

nominalisation des infinitifs

 La locutrice dit ne pas employer de forme impersonnelle en -eer. Elle suppose qu'il s'agit de léonard et en demande vérification (il s'agit en fait de vannetais prémoderne 1718 Sarzeau (Chalmes, ms.), avec un infinitif bricolé).


* Paio a reer d'ur c'hourrier kerkoulz e vont evel e zont.


tâche de traduction de texte écrit en breton parlé

 Les sources des textes sont rajoutées à postériori, mais la locutrice n'y avait pas accès.
 "Paket eo lein ganeom, yao adarre en hent da vond da aot ar Hernig, tostig awalh ouz an Enezou. Eno, war an trêz gwenn eo e veze ar redadegou ken brudet dre ar vro. Tud a veze e-leiz euz peb leh, azaleg Kastell beteg Lezneven. Nag a weturiou dre gezeg ! Poan e veze o kaoud plas dezo, daoust d'an tevinier beza enno kalz a frankiz." - Visant Seite.

commentaire: “larfen ket se, met lennegel marse”. Tad Medard ? Seite ? Yeun ar Gow ?


Paket 'ma lein ganom. Deomp adarr' ba' n'hent da vont da Aod ar Poulldu, tostig awalc'h deus Dolan. Aze, war an traezh gwenn 'ma ar redadegoù ken brudet dre ar vro. Kalz tud 'veè deus pep lec'h deus Kemperl' betek Skaer. Pegem' a c'harrioù ! Deur veyè kaout plas dèh, ha goulskoude pegem' a frankiz e oa war an aotchoù !


discussion sur parcours de vie

-

reprise

Les sources des textes sont rajoutées à postériori, mais la locutrice n'y avait pas accès.

 "Kolaïg Dorndu, luduet e vutun gantan, met e gorn dalc'hmat o chaokat etre e zent, a gendalc'h da vont gant an hent, e zaou loen d'ar paz war e lerc'h. … En eur deuler eur zellig ouz e c'haor, e wel he deve re garget, al leaz o tivera dioutan peb ar mare. … Setu aze koll evidon, eme Kolaïg. Ha c'hoaz, c'hoaz, ma teufe ar c'haor he bronnou da ehana bera !" - Yvon Krog

Ma teufe bronnoù ar c'haor da ehanna bera !


 "Gwennole Mellfaout — hennez eo e hano, — a ranke beza ganet da zadorn goude koan divezat, rak gwall-skanvik 'oa e dammig penn dindan e goz tok. … A bep seurt e lavare en eur vont gant an hent etrezek Kemper. E-kreiz eul lanneg e welas eur vilin-avel, gant he bannou hag he ibilhou goloet a lien. Ar vilin n'ez ee ket en-dro d'an ampoent, hag he bannou a chome e kroaz. … Hag ar C'haper o vont war benn e zaoulin da ober eur pennadig pedenn, rak eun den a feiz beo a oa, daoust d'ezan beza hir e ziouskouarn !" - Yvon Krog

commentaires sur l'orthographe utilisée. Le dialecte du breton est localisé selon les villes citées.

Gwennole Mellfaout, 'hezh' 'ma e anv, a ranke bout ganet da zadorn war-lerc'h koan diwhainhañ 'ka gwall-skwanwig 'oa e dammig penn didan e gos tok. 'Bep seurt 'lare sar mont ga' 'n hent war-zu Kemper. 'Kreiz ul lannig enoa djwelet ur veilh-avel, ga' i bannoù hag i ibiloù goloet a lien. Ar veilh ne yeè ket endro er mare-se hag i bannoù 'chome e kroaz, hag ar c'haper o vont war benn e zaoulin da c'hober ur pennadig pedenn, ka' un den a fe beo 'oa, memes d'e ziouskouarn da vout hir !


 "Arabad eo goulskoude, mond da gredi e vije bet dre ma reen fae war ar brezoneg … Ken aliez ma teuan d'ar gêr, da lavared eo da di va zud, eo eñ eo a deu ganen kerkent ha ma vezan en ti hag ivez kerkent a ma 'h en em gav ganen eun amezeg bennag euz va yaouankiz, hag an dra-mañ beza ma teu kentoh d'ar re-mañ sevel c'hoant ganto da zrailla galleg ganen. Mil boan am-bez o lakaad anezo da gaozeal brezoneg." - Yves Miossec


Ne fot ket goulskoude mont da gredi 'vefe bet dre ma reen fe war ar brezhoneg. Ken alies ma teuan d'ar gêr, da laret eo da di ma sut, ar brezhoneg an hiñ a zeu dhiñ 'benn vezan ba'n ti....

La locutrice demande à recevoir le texte pour y penser plus tard. La fatigue commence à se faire sentir.

* arabat

Voici le texte travaillé plus tard par la locutrice, envoyé à l'écrit :

Ne vo ket dao gouskoude mont da gredi e vefe bet dre ma reen fê war ' brezhoneg. Ken alis ma teuan d'ar gêr da lâr ê da di ma sut, dioustu teuie brezhoneg ganiñ 'benn oan ba'n ti, ha dioustu m'en em gave ganiñ 'r c'hamar* bennak deus ma yaouankiz, ha na pochou Dou ma teu ar-mañ*('n hiñ-mañ) c'hoant gate(gatoñ) da zraill galleg ganiñ -mil deur 'm eus ('m mefe ?) da lak n'hê (nhoñ) da breg brezhoneg.


 "Me, neuze, o kleved anezañ  a zo tost din mond droug ennon …"

L'orthographe ci-dessous est dictée très précisément:

Meñ, neus, sar kleo anhañ, 'zo tost dhiñ mont droug baniñ/banim. <<<

Meñ, neus, kleo anhañ, 'zo tost dhiñ mont droug baniñ.

Voici la phrase travaillée plus tard par la locutrice, envoyée à l'écrit :

Meñ neuz sar kleo n'hoñ, zo tost diñ mont drouk baniñ.

Remerciements

Merci à H. Gaudart pour son accueil chaleureux.