Différences entre les versions de « Gwech »
(3 versions intermédiaires par le même utilisateur non affichées) | |||
Ligne 5 : | Ligne 5 : | ||
| (1) || Chiou ||'zo bet galvet || an nin ||c'hwec'h || '''gwech''' ||gant 'n arme. | | (1) || Chiou ||'zo bet galvet || an nin ||c'hwec'h || '''gwech''' ||gant 'n arme. | ||
|- | |- | ||
| || [[hiriv|aujourd'hui]] ||[[zo|est]] [[bet|été]] appelé ||[[IMP]] || [[numéraux cardinaux|six]] || fois || [[gant|avec]] [[art|le]] armée | | || [[hiriv|aujourd'hui]] ||[[zo|est]] [[bet|été]] [[gervel|appelé]] ||[[IMP]] || [[numéraux cardinaux|six]] || fois || [[gant|avec]] [[art|le]] armée | ||
|- | |- | ||
| ||colspan="4" | 'Aujourd'hui, on a été appelé six fois par l'armée.' ||||||''Scaër/Bannalec'', [[H. Gaudart (04/2016b)]] | | ||colspan="4" | 'Aujourd'hui, on a été appelé six fois par l'armée.' ||||||''Scaër/Bannalec'', [[H. Gaudart (04/2016b)]] | ||
Ligne 23 : | Ligne 23 : | ||
| || Ouzhpenn ||evit ||ur wech || meus evet|| gwin gwenn. | | || Ouzhpenn ||evit ||ur wech || meus evet|| gwin gwenn. | ||
|- | |- | ||
| ||[[ouzhpenn|plus]]|| [[evit|que]] ||[[art|un]] <sup>[[1]]</sup>fois || [[kaout|ai]] [[evañ|bu]] || vin blanc | | ||[[ouzhpenn|plus]]|| [[evit|que]] ||[[art|un]] <sup>[[1]]</sup>fois || [[kaout|ai]] [[evañ|bu]] || [[gwin|vin]] [[gwenn|blanc]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan="4" | 'J'ai bu plus d'une fois du vin blanc.' | |||colspan="4" | 'J'ai bu plus d'une fois du vin blanc.' | ||
Ligne 54 : | Ligne 54 : | ||
| (4) || Hendall || ni || welem ket || den 'bet ||'''gwech ebet''' || ba n'amziriou-se. | | (4) || Hendall || ni || welem ket || den 'bet ||'''gwech ebet''' || ba n'amziriou-se. | ||
|- | |- | ||
| || [[a-hent-all|autrement]] ||[[pfi|nous]] ([[ne]])<sup>[[1]]</sup>|| [[gwelout|voyions]] [[ket|pas]] || homme [[ebet|aucun]]|| [[gwech ebet|fois aucun]] ||[[e-barzh|dans]] [[art|le]] temp[[-ioù|s]]-[[DEM|ci]] | | || [[a-hent-all|autrement]] ||[[pfi|nous]] ([[ne]])<sup>[[1]]</sup>|| [[gwelout|voyions]] [[ket|pas]] || [[den|homme]] [[ebet|aucun]]|| [[gwech ebet|fois aucun]] ||[[e-barzh|dans]] [[art|le]] temp[[-ioù|s]]-[[DEM|ci]] | ||
|- | |- | ||
| || colspan="4" | 'Autrement, nous ne voyions jamais personne en ce temps-là.' | | || colspan="4" | 'Autrement, nous ne voyions jamais personne en ce temps-là.' | ||
Ligne 61 : | Ligne 61 : | ||
|} | |} | ||
On trouve ''ur wech dre vare'' 'de temps en temps' à Plogonnec ([[Kergoat (1976)|Kergoat 1976]]:4). | |||
La carte 79 du [[NALBB]] donne, pour la traduction de ''quelquefois'', les formes variées ''ur wech [[bennak]](et)'', ''gwech-ha-gwech-all'', ''gwechadenn'', ''[[gwech an amzer]]'', ''[[a-wechoù]]''... | La carte 79 du [[NALBB]] donne, pour la traduction de ''quelquefois'', les formes variées ''ur wech [[bennak]](et)'', ''gwech-ha-gwech-all'', ''gwechadenn'', ''[[gwech an amzer]]'', ''[[a-wechoù]]''... | ||
=== sandhi === | === sandhi === | ||
Ligne 73 : | Ligne 74 : | ||
|(5)|| Pe'''t gw'''ech ha pe'''t gw'''ech all, || pa oan er c’hazarn,|| n’em eus-me ket ||kemeret binvioù ||va amezeien... ||||''Léon (Bodilis)'', [[Ar Floc'h (1985)| Ar Floc'h (1985]]:66) | |(5)|| Pe'''t gw'''ech ha pe'''t gw'''ech all, || pa oan er c’hazarn,|| n’em eus-me ket ||kemeret binvioù ||va amezeien... ||||''Léon (Bodilis)'', [[Ar Floc'h (1985)| Ar Floc'h (1985]]:66) | ||
|- | |- | ||
| || [[pet|combien]] fois [[&|et]] [[pet|combien]] fois [[all|autre]]|| [[pa|quand]]<sup>[[1]]</sup> [[COP|étais]] [[P.e|dans]].[[art|le]] <sup>[[5]]</sup>caserne|| [[ne]]<sup>[[1]]</sup>’1SG [[kaout|a]] [[ket|pas]] || [[kemer|pris]] outils || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> | | || [[pet|combien]] fois [[&|et]] [[pet|combien]] fois [[all|autre]]|| [[pa|quand]]<sup>[[1]]</sup> [[COP|étais]] [[P.e|dans]].[[art|le]] <sup>[[5]]</sup>caserne|| [[ne]]<sup>[[1]]</sup>’1SG [[kaout|a]] [[ket|pas]] || [[kemer|pris]] outils || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> [[amezeg|voisin]]s | ||
|- | |- | ||
|||colspan="4" |'Combien de fois, quand j’étais à la caserne, n’ais-je pas pris les outils de mes voisins.' | |||colspan="4" |'Combien de fois, quand j’étais à la caserne, n’ais-je pas pris les outils de mes voisins.' |
Version du 3 avril 2020 à 17:02
Le nom gwech signifie 'fois'.
(1) | Chiou | 'zo bet galvet | an nin | c'hwec'h | gwech | gant 'n arme. | |
aujourd'hui | est été appelé | IMP | six | fois | avec le armée | ||
'Aujourd'hui, on a été appelé six fois par l'armée.' | Scaër/Bannalec, H. Gaudart (04/2016b) |
Morphologie
variation dialectale
La voyelle peut être fermée.
(2) | /ispɛn | vi | o viš | møz evəd | ̆jɥin ̆jɥɛn/ | Poher (Carhaix), Timm (1989:367) | ||
Ouzhpenn | evit | ur wech | meus evet | gwin gwenn. | ||||
plus | que | un 1fois | ai bu | vin blanc | ||||
'J'ai bu plus d'une fois du vin blanc.' |
dérivation
Le nom gwech entre dans des dérivations nominales classiques, comme l'ajout du suffixe -ad de contenance.
(3) | Mont a ra | da vit | ur wechad | dour. | ||
aller R1 fait | pour | un fois.contenu | eau | |||
'Il va chercher une bonne quantité d'eau.' | Cornouaillais de l'est intérieur, Martin (1929:180) |
On reconnait le nom gwech dans l'adverbe gwechall, littéralement 'autrefois'.
adverbes composés
On reconnait le nom gwech dans différents adverbes aspectuels composés, comme gwech ebet 'jamais'.
(4) | Hendall | ni | welem ket | den 'bet | gwech ebet | ba n'amziriou-se. | |
autrement | nous (ne)1 | voyions pas | homme aucun | fois aucun | dans le temps-ci | ||
'Autrement, nous ne voyions jamais personne en ce temps-là.' | |||||||
Cornouaillais (Saint-Yvi), German (2007:172-173) |
On trouve ur wech dre vare 'de temps en temps' à Plogonnec (Kergoat 1976:4).
La carte 79 du NALBB donne, pour la traduction de quelquefois, les formes variées ur wech bennak(et), gwech-ha-gwech-all, gwechadenn, gwech an amzer, a-wechoù...
sandhi
En résultat du sandhi, gwech subit un dévoisement de son initiale (> kwech).
(5) | Pet gwech ha pet gwech all, | pa oan er c’hazarn, | n’em eus-me ket | kemeret binvioù | va amezeien... | Léon (Bodilis), Ar Floc'h (1985:66) | |
combien fois et combien fois autre | quand1 étais dans.le 5caserne | ne1’1SG a pas | pris outils | mon2 voisins | |||
'Combien de fois, quand j’étais à la caserne, n’ais-je pas pris les outils de mes voisins.' |
(6) | Deg gwech | om bet amañ | diouz | ez oh bet du-mañ. | ||
dix fois | sommes été ici | selon | R+C êtes été chez.moi | |||
'Nous avons été dix fois ici pour une fois où vous avez été chez nous.' | ||||||
Trégorrois, Gros (1970:chap.II) |
Sémantique
En vannetais, le nom gueh a l'interprétation de 'coup à boire' (Ernault 1900-1901a:243, 1901b:40, et NALBB carte 496).
Sur la confusion entre gwech et beaj, voir Ernault (1901b:7-14).
Bibliographie
- Ernault, Émile. 1901b. 'Notes d'Etymologie', extrait des Annales de Bretagne, 96 p., texte.7-14.