Différences entre les versions de « Gwech »

De Arbres
(27 versions intermédiaires par le même utilisateur non affichées)
Ligne 5 : Ligne 5 :
| (1) || Chiou ||'zo bet galvet || an nin ||c'hwec'h || '''gwech''' ||gant 'n arme.
| (1) || Chiou ||'zo bet galvet || an nin ||c'hwec'h || '''gwech''' ||gant 'n arme.
|-
|-
| || [[hiriv|aujourd'hui]] ||[[zo|est]] [[bet|été]] appelé ||[[art|le]] gens / IMP ||  [[numéraux cardinaux|six]] || fois || [[gant|avec]] [[art|le]] armée
| || [[hiriv|aujourd'hui]] ||[[zo|est]] [[bet|été]] [[gervel|appelé]] ||[[IMP]] ||  [[numéraux cardinaux|six]] || fois || [[gant|avec]] [[art|le]] armée
|-
|-
| ||colspan="4" | 'Aujourd'hui, on a été appelé six fois par l'armée.' ||||||''Scaër/Bannalec'', [[H. Gaudart (04/2016b)]]
| ||colspan="4" | 'Aujourd'hui, on a été appelé six fois par l'armée.' ||||||''Scaër/Bannalec'', [[H. Gaudart (04/2016b)]]
|}
|}
== Morphologie ==
=== variation dialectale ===
La voyelle peut être fermée.
{| class="prettytable"
| (2) ||<font color=green>/ispɛn||<font color=green> vi ||<font color=green>o '''viš''' ||<font color=green>møz evəd ||<font color=green> ̆jɥin ̆jɥɛn/ </font color=green>||||||''Poher (Carhaix)'', [[Timm (1989)|Timm (1989]]:367)
|-
| || Ouzhpenn ||evit ||ur wech || meus evet|| gwin gwenn.
|-
| ||[[ouzhpenn|plus]]|| [[evit|que]] ||[[art|un]] <sup>[[1]]</sup>fois || [[kaout|ai]] [[evañ|bu]] || [[gwin|vin]] [[gwenn|blanc]]
|-
|||colspan="4" | 'J'ai bu plus d'une fois du vin blanc.'
|}
=== dérivation ===
Le nom ''gwech'' entre dans des dérivations nominales classiques, comme l'ajout du suffixe ''[[-ad]]'' de contenance.
{| class="prettytable"
| (3) ||  Mont a ra  || da vit  ||ur '''wechad''' || dour.
|-
| || [[mont|aller]] [[R]]<sup>[[1]]</sup> [[ober|fait]]  || [[davit|pour]] ||[[art|un]] fois.[[-ad|contenu]] || [[dour|eau]]
|-
||| colspan="4" | 'Il va chercher une bonne quantité d'eau.' |||| ''Cornouaillais de l'est intérieur'', [[Martin (1929)|Martin (1929]]:180)
|}
On reconnait le nom ''gwech'' dans l'adverbe ''[[gwechall]]'', littéralement 'autrefois'.
==== adverbes composés ====
On reconnait le nom ''gwech'' dans différents adverbes [[aspectuels]] composés, comme ''[[gwech ebet]]'' 'jamais'.




{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
| (2)|| Deg '''gwech''' || om bet amañ || diouz || ez oh bet du-mañ.
| (4) || Hendall || ni || welem ket || den 'bet ||'''gwech ebet''' || ba n'amziriou-se.
|-
| || [[a-hent-all|autrement]] ||[[pfi|nous]] ([[ne]])<sup>[[1]]</sup>|| [[gwelout|voyions]] [[ket|pas]] || [[den|homme]] [[ebet|aucun]]|| [[gwech ebet|fois aucun]] ||[[e-barzh|dans]] [[art|le]] temp[[-ioù|s]]-[[DEM|ci]]
|-
| || colspan="4" | 'Autrement, nous ne voyions jamais personne en ce temps-là.'
|-
| |||||||| colspan="4" | ''Cornouaillais (Saint-Yvi)'', German (2007[[German (2007:172-173)|:172-173)]]
|}
 
 
On trouve ''ur wech dre vare'' 'de temps en temps' à Plogonnec ([[Kergoat (1976)|Kergoat 1976]]:4).
 
La carte 79 du [[NALBB]] donne, pour la traduction de ''quelquefois'', les formes variées ''ur wech [[bennak]](et)'', ''gwech-ha-gwech-all'', ''gwechadenn'', ''[[gwech an amzer]]'', ''[[a-wechoù]]''...
 
=== sandhi ===
 
En résultat du [[sandhi]], ''gwech'' subit un [[dévoisement]] de son initiale (> ''kwech'').
 
{| class="prettytable"
|(5)|| Pe'''t gw'''ech ha pe'''t gw'''ech all, || pa oan er c’hazarn,|| n’em eus-me ket ||kemeret binvioù ||va amezeien... ||||''Léon (Bodilis)'', [[Ar Floc'h (1985)| Ar Floc'h (1985]]:66)
|-
| || [[pet|combien]] fois [[&|et]] [[pet|combien]] fois [[all|autre]]|| [[pa|quand]]<sup>[[1]]</sup> [[COP|étais]] [[P.e|dans]].[[art|le]] <sup>[[5]]</sup>caserne|| [[ne]]<sup>[[1]]</sup>’1SG [[kaout|a]] [[ket|pas]] || [[kemer|pris]] outils || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> [[amezeg|voisin]]s
|-
|-
| || [[numéraux cardinaux|dix]] [[gwech|fois]] ||[[COP|sommes]] [[bet|été]] [[ads|ici]] || [[diouzh|selon]] || [[R]]<sup>[[+C]]</sup> [[COP|êtes]] [[bet|été]] chez.moi
|||colspan="4" |'Combien de fois, quand j’étais à la caserne, n’ais-je pas pris les outils de mes voisins.'
|}
 
 
{| class="prettytable"
| (6)|| De'''g gw'''ech || om bet amañ || diouz || ez oh bet du-mañ.
|-
| || [[numéraux cardinaux|dix]] fois ||[[COP|sommes]] [[bet|été]] [[ads|ici]] || [[diouzh|selon]] || [[R]]<sup>[[+C]]</sup> [[COP|êtes]] [[bet|été]] [[du-mañ|chez.moi]]
|-  
|-  
| || colspan="4" | 'Nous avons été dix fois ici pour une fois où vous avez été chez nous.'
| || colspan="4" | 'Nous avons été dix fois ici pour une fois où vous avez été chez nous.'
Ligne 21 : Ligne 90 :
|}
|}


== Sémantique ==
En vannetais, le nom ''gueh'' a l'interprétation de 'coup à boire' ([[Ernault (1900-1901a)|Ernault 1900-1901a]]:243, [[Ernault (1901b)|1901b]]:40, et [[NALBB]] carte 496).
Sur la confusion entre ''gwech'' et ''beaj'', voir [[Ernault (1901b)|Ernault (1901b]]:7-14).


== Morphologie ==


Le nom ''gwech'' entre dans différents composés, comme ''[[gwechall]]'', littéralement 'autrefois'.
== Bibliographie ==


Il sert aussi à former des groupes adverbiaux [[aspectuels]]: ''[[gwech ebet]]'' 'jamais', ''[[gwech an amzer]]'' 'parfois', ''[[a-wechoù]]'' 'des fois'.
* [[Ernault (1901b)|Ernault, Émile. 1901b]]. 'Notes d'Etymologie', extrait des ''[[Annales de Bretagne]]'', 96 p., [https://archive.org/details/NotesEtymologie texte].'''7-14'''.




[[Category:articles|Categories]]
[[Category:articles|Categories]]
[[Category:noms|Categories]]
[[Category:noms|Categories]]

Version du 3 avril 2020 à 17:02

Le nom gwech signifie 'fois'.


(1) Chiou 'zo bet galvet an nin c'hwec'h gwech gant 'n arme.
aujourd'hui est été appelé IMP six fois avec le armée
'Aujourd'hui, on a été appelé six fois par l'armée.' Scaër/Bannalec, H. Gaudart (04/2016b)


Morphologie

variation dialectale

La voyelle peut être fermée.


(2) /ispɛn vi o viš møz evəd ̆jɥin ̆jɥɛn/ Poher (Carhaix), Timm (1989:367)
Ouzhpenn evit ur wech meus evet gwin gwenn.
plus que un 1fois ai bu vin blanc
'J'ai bu plus d'une fois du vin blanc.'


dérivation

Le nom gwech entre dans des dérivations nominales classiques, comme l'ajout du suffixe -ad de contenance.


(3) Mont a ra da vit ur wechad dour.
aller R1 fait pour un fois.contenu eau
'Il va chercher une bonne quantité d'eau.' Cornouaillais de l'est intérieur, Martin (1929:180)


On reconnait le nom gwech dans l'adverbe gwechall, littéralement 'autrefois'.


adverbes composés

On reconnait le nom gwech dans différents adverbes aspectuels composés, comme gwech ebet 'jamais'.


(4) Hendall ni welem ket den 'bet gwech ebet ba n'amziriou-se.
autrement nous (ne)1 voyions pas homme aucun fois aucun dans le temps-ci
'Autrement, nous ne voyions jamais personne en ce temps-là.'
Cornouaillais (Saint-Yvi), German (2007:172-173)


On trouve ur wech dre vare 'de temps en temps' à Plogonnec (Kergoat 1976:4).

La carte 79 du NALBB donne, pour la traduction de quelquefois, les formes variées ur wech bennak(et), gwech-ha-gwech-all, gwechadenn, gwech an amzer, a-wechoù...

sandhi

En résultat du sandhi, gwech subit un dévoisement de son initiale (> kwech).


(5) Pet gwech ha pet gwech all, pa oan er c’hazarn, n’em eus-me ket kemeret binvioù va amezeien... Léon (Bodilis), Ar Floc'h (1985:66)
combien fois et combien fois autre quand1 étais dans.le 5caserne ne1’1SG a pas pris outils mon2 voisins
'Combien de fois, quand j’étais à la caserne, n’ais-je pas pris les outils de mes voisins.'


(6) Deg gwech om bet amañ diouz ez oh bet du-mañ.
dix fois sommes été ici selon R+C êtes été chez.moi
'Nous avons été dix fois ici pour une fois où vous avez été chez nous.'
Trégorrois, Gros (1970:chap.II)

Sémantique

En vannetais, le nom gueh a l'interprétation de 'coup à boire' (Ernault 1900-1901a:243, 1901b:40, et NALBB carte 496).

Sur la confusion entre gwech et beaj, voir Ernault (1901b:7-14).


Bibliographie