Différences entre les versions de « Gwech »

De Arbres
Ligne 3 : Ligne 3 :


{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
| (1) || Chiou ||'zo bet galvet || an nin ||c'hwec'h || '''gwech''' ||gant 'n arme.
|(1)|| Chiou ||'zo bet || galvet || an nin ||c'hwec'h || '''gwech''' ||gant 'n arme.
|-
|-
| || [[hiriv|aujourd'hui]] ||[[zo|est]] [[bet|été]] [[gervel|appelé]] ||[[IMP]] ||  [[numéraux cardinaux|six]] || fois || [[gant|avec]] [[art|le]] armée
||| [[hiriv|aujourd'hui]] ||[[zo|est]] [[bet|été]] || [[gervel|appelé]] ||[[IMP]] ||  [[numéraux cardinaux|six]] || fois || [[gant|avec]] [[art|le]] armée
|-
|-
| ||colspan="4" | 'Aujourd'hui, on a été appelé six fois par l'armée.' ||||||''Scaër/Bannalec'', [[H. Gaudart (04/2016b)]]
|||colspan="10" | 'Aujourd'hui, on a été appelé six fois par l'armée.'
|-
|||||||colspan="10" |''Scaër/Bannalec'', [[H. Gaudart (04/2016b)]]
|}
|}


Ligne 19 : Ligne 21 :


{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
| (2) ||<font color=green>/ispɛn||<font color=green> vi ||<font color=green>o '''viš''' ||<font color=green>møz evəd ||<font color=green> ̆jɥin ̆jɥɛn/ </font color=green>||||||''Poher (Carhaix)'', [[Timm (1989)|Timm (1989]]:367)
|(2)||<font color=green>/ispɛn||<font color=green> vi ||<font color=green>o '''viš''' ||<font color=green>møz evəd ||<font color=green> ̆jɥin ̆jɥɛn/ </font color=green>||||||''Poher (Carhaix)'', [[Timm (1989)|Timm (1989]]:367)
|-
|-
| || Ouzhpenn ||evit ||ur wech || meus evet|| gwin gwenn.
||| Ouzhpenn ||evit ||ur wech || meus evet|| gwin gwenn.
|-
|-
| ||[[ouzhpenn|plus]]|| [[evit|que]] ||[[art|un]] <sup>[[1]]</sup>fois || [[kaout|ai]] [[evañ|bu]] || [[gwin|vin]] [[gwenn|blanc]]
|||[[ouzhpenn|plus]]|| [[evit|que]] ||[[art|un]] <sup>[[1]]</sup>fois || [[kaout|ai]] [[evañ|bu]] || [[gwin|vin]] [[gwenn|blanc]]
|-
|-
|||colspan="4" | 'J'ai bu plus d'une fois du vin blanc.'  
|||colspan="10" | 'J'ai bu plus d'une fois du vin blanc.'  
|}
|}


Ligne 35 : Ligne 37 :


{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
| (3) ||  Mont a ra  || da vit  ||ur '''wechad''' || dour.
|(3)||  Mont || a ra  || da vit  ||ur '''wechad''' || dour.
|-  
|-  
| || [[mont|aller]] [[R]]<sup>[[1]]</sup> [[ober|fait]]  || [[davit|pour]] ||[[art|un]] fois.[[-ad|contenu]] || [[dour|eau]]
||| [[mont|aller]] || [[R]]<sup>[[1]]</sup> [[ober|fait]]  || [[davit|pour]] ||[[art|un]] fois.[[-ad|contenu]] || [[dour|eau]]
|-
|-
||| colspan="4" | 'Il va chercher une bonne quantité d'eau.' |||| ''Cornouaillais de l'est intérieur'', [[Martin (1929)|Martin (1929]]:180)  
||| colspan="10" | 'Il va chercher une bonne quantité d'eau.'
|-
|||||||colspan="10" |''Cornouaillais de l'est intérieur'', [[Martin (1929)|Martin (1929]]:180)  
|}
|}


Ligne 52 : Ligne 56 :


{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
| (4) || Hendall || ni || welem ket || den 'bet ||'''gwech ebet''' || ba n'amziriou-se.
|(4)|| Hendall || ni || welem ket || den 'bet ||'''gwech ebet''' || ba n'amziriou-se.
|-  
|-  
| || [[a-hent-all|autrement]] ||[[pfi|nous]] ([[ne]])<sup>[[1]]</sup>|| [[gwelout|voyions]] [[ket|pas]] || [[den|homme]] [[ebet|aucun]]|| [[gwech ebet|fois aucun]] ||[[e-barzh|dans]] [[art|le]] temp[[-ioù|s]]-[[DEM|ci]]
||| [[a-hent-all|autrement]] ||[[pfi|nous]] ([[ne]])<sup>[[1]]</sup>|| [[gwelout|voyions]] [[ket|pas]] || [[den|homme]] [[ebet|aucun]]|| [[gwech ebet|fois aucun]] ||[[e-barzh|dans]] [[art|le]] temp[[-ioù|s]]-[[DEM|ci]]
|-  
|-  
| || colspan="4" | 'Autrement, nous ne voyions jamais personne en ce temps-là.'
||| colspan="10" | 'Autrement, nous ne voyions jamais personne en ce temps-là.'
|-  
|-  
| |||||||| colspan="4" | ''Cornouaillais (Saint-Yvi)'', German (2007[[German (2007:172-173)|:172-173)]]  
||||||||| colspan="10" | ''Cornouaillais (Saint-Yvi)'', German (2007[[German (2007:172-173)|:172-173)]]  
|}
|}


Ligne 76 : Ligne 80 :
|||||||colspan="10" |''Léon (Bodilis)'', [[Ar Floc'h (1985)| Ar Floc'h (1985]]:66)
|||||||colspan="10" |''Léon (Bodilis)'', [[Ar Floc'h (1985)| Ar Floc'h (1985]]:66)
|-
|-
|(5)|| Pe'''t gw'''ech ha pe'''t gw'''ech all [...]|| n’em eus-me ket ||kemeret binvioù ||va amezeien...
|(5)|| Pe'''t gw'''ech || ha || pe'''t gw'''ech all [...]|| n’em eus-me ket ||kemeret || binvioù ||va amezeien...
|-
|-
| || [[pet|combien]] fois [[&|et]] [[pet|combien]] fois [[all|autre]]|| [[ne]]<sup>[[1]]</sup>’1SG [[kaout|a]] [[ket|pas]] || [[kemer|pris]] outils || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> [[amezeg|voisin]].[[-ien (PL.)|s]]
| || [[pet|combien]] fois || [[&|et]] || [[pet|combien]] fois [[all|autre]]|| [[ne]]<sup>[[1]]</sup>’1SG [[kaout|a]] [[ket|pas]] || [[kemer|pris]] || [[benveg|outil]].[[-ioù (PL.)|s]] || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> [[amezeg|voisin]].[[-ien (PL.)|s]]
|-
|-
|||colspan="10" |'Combien de fois, quand j’étais à la caserne, n’ais-je pas pris les outils de mes voisins.'  
|||colspan="10" |'Combien de fois, quand j’étais à la caserne, n’ai-je pas pris les outils de mes voisins.'  
|}
|}




{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
| (6)|| De'''g gw'''ech || om bet amañ || diouz || ez oh bet du-mañ.
|(6)|| De'''g || gw'''ech || om || bet amañ || diouz || ez oh || bet du-mañ.
|-
|-
| || [[numéraux cardinaux|dix]] fois ||[[COP|sommes]] [[bet|été]] [[ads|ici]] || [[diouzh|selon]] || [[R]]<sup>[[+C]]</sup> [[COP|êtes]] [[bet|été]] [[du-mañ|chez.moi]]
||| [[numéraux cardinaux|dix]] || fois ||[[COP|sommes]] |- [[bet|été]] [[ads|ici]] || [[diouzh|selon]] || [[R]]<sup>[[+C]]</sup> [[COP|êtes]] || [[bet|été]] [[du-mañ|chez.moi]]
|-  
|-  
| || colspan="4" | 'Nous avons été dix fois ici pour une fois où vous avez été chez nous.'
||| colspan="10" | 'Nous avons été dix fois ici pour une fois où vous avez été chez nous.'
|-  
|-  
| || ||||colspan="4" | ''Trégorrois'', [[Gros (1970)|Gros (1970]]:chap.II)
|||||||colspan="10" | ''Trégorrois'', [[Gros (1970)|Gros (1970]]:chap.II)
|}
|}


== Syntaxe ==
== Syntaxe ==

Version du 16 juillet 2021 à 11:45

Le nom gwech signifie 'fois'.


(1) Chiou 'zo bet galvet an nin c'hwec'h gwech gant 'n arme.
aujourd'hui est été appelé IMP six fois avec le armée
'Aujourd'hui, on a été appelé six fois par l'armée.'
Scaër/Bannalec, H. Gaudart (04/2016b)


Morphologie

variation dialectale

La voyelle peut être fermée.


(2) /ispɛn vi o viš møz evəd ̆jɥin ̆jɥɛn/ Poher (Carhaix), Timm (1989:367)
Ouzhpenn evit ur wech meus evet gwin gwenn.
plus que un 1fois ai bu vin blanc
'J'ai bu plus d'une fois du vin blanc.'


dérivation

Le nom gwech entre dans des dérivations nominales classiques, comme l'ajout du suffixe -ad de contenance.


(3) Mont a ra da vit ur wechad dour.
aller R1 fait pour un fois.contenu eau
'Il va chercher une bonne quantité d'eau.'
Cornouaillais de l'est intérieur, Martin (1929:180)


On reconnait le nom gwech dans l'adverbe gwechall, littéralement 'autrefois'.


adverbes composés

On reconnait le nom gwech dans différents adverbes aspectuels composés, comme gwech ebet 'jamais'.


(4) Hendall ni welem ket den 'bet gwech ebet ba n'amziriou-se.
autrement nous (ne)1 voyions pas homme aucun fois aucun dans le temps-ci
'Autrement, nous ne voyions jamais personne en ce temps-là.'
Cornouaillais (Saint-Yvi), German (2007:172-173)


On trouve ur wech dre vare 'de temps en temps' à Plogonnec (Kergoat 1976:4).

La carte 79 du NALBB donne, pour la traduction de quelquefois, les formes variées ur wech bennak(et), gwech-ha-gwech-all, gwechadenn, gwech an amzer, a-wechoù...


sandhi

En résultat du sandhi, gwech subit un dévoisement de son initiale (> kwech).


Léon (Bodilis), Ar Floc'h (1985:66)
(5) Pet gwech ha pet gwech all [...] n’em eus-me ket kemeret binvioù va amezeien...
combien fois et combien fois autre ne1’1SG a pas pris outil.s mon2 voisin.s
'Combien de fois, quand j’étais à la caserne, n’ai-je pas pris les outils de mes voisins.'


(6) Deg gwech om bet amañ diouz ez oh bet du-mañ.
dix fois sommes |- été ici selon R+C êtes été chez.moi
'Nous avons été dix fois ici pour une fois où vous avez été chez nous.'
Trégorrois, Gros (1970:chap.II)


Syntaxe

complémenteur gwech ha, 'tant qu'à'

En vannetais pré-moderne à Cléguérec, Thibault 1914:434) donne gwech ha monet 'en même temps que d'aller, tant que d'aller, puisque vous allez...'. Cette structure est concurrencée à travers les dialectes par kenkoulz ober 'tant qu'à faire'.


Sémantique

gueh 'coup à boire'

En vannetais, le nom gueh a l'interprétation de 'coup à boire' (Ernault 1900-1901a:243, 1901b:40, et NALBB carte 496).


A ne pas confondre

L'expression vannetaise gwech evit gwech donnée par Thibault (1914:177) à Cléguérec a pour équivalent standard gwazh evit gwazh 'de pire en pire'.

Sur la confusion entre gwech et beaj, voir Ernault (1901b:7-14).

Bibliographie