Différences entre les versions de « Avel »
De Arbres
(Remplacement de texte — « ...' » par « ... ' ») |
|||
(23 versions intermédiaires par le même utilisateur non affichées) | |||
Ligne 3 : | Ligne 3 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(1)|| An '''avel''' || a teu || direct || douh || kement || korn zo toud. | |(1)|| An || '''avel''' || a || teu || direct || douh || kement || korn || zo || toud. | ||
|- | |- | ||
||| [[ | ||| [[an, al, ar|le]] || vent || [[R]] || [[dont|vient]] || direct || [[diouzh|de]] || [[kement|tant]] || [[korn|coin]] || [[zo|est]] || [[tout|tout]] | ||
|- | |- | ||
||| colspan=" | ||| colspan="15" | 'Le vent vient de toutes les directions.' | ||
|- | |- | ||
||||||||| colspan=" | ||||||||| colspan="15" | ''Léonard (Ouessant)'', [[Gouedig (1982)]] | ||
|} | |} | ||
Ligne 23 : | Ligne 23 : | ||
|(2)|| Neuche || berniou || '''aèl'''. | |(2)|| Neuche || berniou || '''aèl'''. | ||
|- | |- | ||
||| [[ne]]<sup>[[1]]</sup>.[[ | ||| [[ne|ne]]<sup>[[1]]</sup>.[[COP|est]].[[ket|pas]] || [[bern|beaucoup]] || vent | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Il n'y a pas beaucoup de vent.' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||| colspan="15" | ''Cornouaillais (Riec)'', [[Bouzec & al. (2017)|Bouzec & al. (2017]]:104) | ||
|} | |} | ||
Ligne 38 : | Ligne 38 : | ||
||| vent || [[kreñv|fort]] || [[kreñv|fort]] | ||| vent || [[kreñv|fort]] || [[kreñv|fort]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'vent très fort' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||| colspan="15" | ''Vannetais (Lorient)'' [[Cheveau (2007)|Cheveau (2007]]:120) | ||
|} | |} | ||
[[Le Bozec (2018)]] récolte en haut-vannetais à Plouhinec la forme avec une accentuation finale mais un /ɑ/ long: <font color=green>/ɑ: | [[Le Bozec (2018)]] récolte en haut-vannetais à Plouhinec la forme avec une accentuation finale mais un /ɑ/ long: <font color=green>/ɑ:'ɥi:l/</font color=green>. | ||
Ligne 52 : | Ligne 52 : | ||
|(4)|| an avel || '''g'''louar | |(4)|| an avel || '''g'''louar | ||
|- | |- | ||
||| [[ | ||| [[an, al, ar|le]] vent<sup>[[1]]</sup> || [[klouar|tiède]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'le vent tiède' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||| colspan="15" | ''Léonard'', [[Seite & Stéphan (1957)|Seite & Stéphan (1957]]:43) | ||
|} | |} | ||
Ligne 67 : | Ligne 67 : | ||
|(5)|| Pa || veze || bet || '''avelaj''' || evel-se || e || miz || Here ... | |(5)|| Pa || veze || bet || '''avelaj''' || evel-se || e || miz || Here ... | ||
|- | |- | ||
||| [[pa|quand]]<sup>[[1]]</sup> || [[vez|était]] || [[bet|eu]] || vent.[[-ach, -aj|sfx]] || [[evel|comme]]-[[se|ça]] || [[P.e|en]] || [[miz|mois]] || [[ | ||| [[pa|quand]]<sup>[[1]]</sup> || [[vez|était]] || [[bet|eu]] || vent.[[-ach, -aj|sfx]] || [[evel|comme]]-[[se|ça]] || [[P.e|en]] || [[miz|mois]] || [[Here|octobre]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Quand il y avait eu de grands coups de vent comme cela en octobre … ' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||| colspan="15" | ''Trégorrois'', [[Gros (1970b)|Gros (1970b:]]§'avelaj') | ||
|} | |} | ||
Ligne 84 : | Ligne 84 : | ||
||| [[pfi|moi]] || 1SG.[[kaout|a]] || vent || [[e-barzh|dans]] || [[POSS|mon]]<sup>[[1]]</sup> || [[kof|ventre]] | ||| [[pfi|moi]] || 1SG.[[kaout|a]] || vent || [[e-barzh|dans]] || [[POSS|mon]]<sup>[[1]]</sup> || [[kof|ventre]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'J'ai un gargouillement dans le ventre.' | ||
|- | |- | ||
|||||||||||||colspan=" | ||||||||||||| colspan="15" | ''Cornouaillais (Locronan)'', [[A-M. Louboutin (10/2021)]] | ||
|} | |} | ||
== Expressions == | == Expressions == | ||
Ligne 95 : | Ligne 96 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(1)|| dac'h ar || '''roud-avel''' || a veze | |(1)|| dac'h || ar || '''roud-avel''' || a || veze | ||
|- | |- | ||
||| [[deus|selon]] [[ | ||| [[deus|selon]] || [[an, al, ar|le]] || [[roud|trace]]-vent || [[R]]<sup>[[1]]</sup> || [[vez|était]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'selon la direction du vent' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||||||| colspan="15" | ''Léonard (Plougerneau)'', [[Elégoët (1982)|Elégoët (1982]]:9) | ||
|} | |} | ||
Ligne 109 : | Ligne 110 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(2)|| N'ema || ket || e-kreiz || an '''avel'''-suill || eo! | |(2)|| N'ema || ket || e-kreiz || an || '''avel'''-suill || eo ! | ||
|- | |- | ||
||| [[ne]] [[emañ|est]] || [[ket|pas]] || [[e-kreiz|au-milieu]] || [[ | ||| [[ne|ne]]<sup>[[1]]</sup> [[emañ|est]] || [[ket|pas]] || [[e-kreiz|au-milieu]] || [[an, al, ar|le]] || vent [[suilhañ|brûle]] || [[eo|est]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Il n'est pas au milieu du vent brûlant (il est à l'abri).' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||| colspan="15" | ''Trégorrois'', [[Gros (1984)|Gros (1984]]:162) | ||
|} | |} | ||
Ligne 122 : | Ligne 123 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(3)|| Ha diskenn || a ra, || '''en ur''' || '''pennad''' || '''tizh''', || gant an diri. | |(3)|| Ha || diskenn || a || ra, || '''en ur''' || '''pennad''' || '''tizh''', || gant || an diri. | ||
|- | |- | ||
||| [[&|et]] [[diskenn|descend]] || [[R]] [[ober|fait]] || [[P.e|en]] [[ | ||| [[&|et]] || [[diskenn|descend]] || [[R]] || [[ober|fait]] || [[P.e|en]] [[un, ul, ur|un]] || [[pennad|coup]] || [[tizh|vitesse]] || [[gant|avec]] || [[an, al, ar|le]] [[derez|escalier]] | ||
|- | |- | ||
||| colspan=" | ||| colspan="15" | 'Et il descend, en coup de vent, les escaliers.' | ||
|- | |- | ||
||||||| colspan=" | ||||||||||| colspan="15" | ''Standard'', [[Drezen (1990)|Drezen (1990]]:29) | ||
|} | |} | ||
{| class="prettytable" | |||
|(4)|| Bet || e || oa || d'ar || Sul, || ''''n''' || '''ur''' || '''redadenn''', || o || lâret || miret || dezhi || div || dousenn ... | |||
|- | |||
||| [[bet|été]] || [[R]] || [[eo|était]] || [[da|à]] [[an, al, ar|le]] || [[sul|dimanche]] || [[P.e|en]] || [[un, ul, ur|un]] || [[redek|cours]].[[-adenn|e]] || [[particule o|à]]<sup>[[4]]</sup> || [[lavarout|dire]] || [[mirout|garder]] || [[da|pour]].[[pronom incorporé|elle]] || [[div|deux]] || [[dousenn|douzaine]] | |||
|- | |||
||| colspan="20" | 'Le dimanche, elle était passée en coup de vent demander qu'on lui en réserve une douzaine ...' | |||
|- | |||
||||||||||||||||| colspan="20" | ''Trégorrois'', [[Duval (1961)]] | |||
|} | |||
=== 'être sous le vent' === | === 'être sous le vent' === | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|( | |(5)|| En || '''êr''' || '''enep''' || emaint. | ||
|- | |- | ||
||| [[P.e|en]] || [[aer|air]] || [[enep|contre]] || [[ | ||| [[P.e|en]] || [[aer|air]] || [[enep|contre]] || [[emañ|sont]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | ||| colspan="15" | 'Ils sont sous le vent.' | ||
|- | |- | ||
||||||||| colspan=" | ||||||||| colspan="15" | ''Trégorrois'', [[Gros (1970b)|Gros (1970b:]]§'êr') | ||
|} | |} | ||
Version actuelle datée du 31 août 2023 à 22:48
Le nom avel dénote le 'vent'.
(1) | An | avel | a | teu | direct | douh | kement | korn | zo | toud. | ||||||||
le | vent | R | vient | direct | de | tant | coin | est | tout | |||||||||
'Le vent vient de toutes les directions.' | ||||||||||||||||||
Léonard (Ouessant), Gouedig (1982) |
Morphologie
variation dialectale
La carte 21 de l'ALBB documente la variation dialectale de la traduction de '(Il y a du) vent'.
(2) | Neuche | berniou | aèl. | ||||||||||||||
ne1.est.pas | beaucoup | vent | |||||||||||||||
'Il n'y a pas beaucoup de vent.' | |||||||||||||||||
Cornouaillais (Riec), Bouzec & al. (2017:104) |
(3) | ['a:wəl | 'kʁɛ̃:w | 'kʁɛ̃:w ] | ||||||||||||||
avel | kreñv | kreñv | |||||||||||||||
vent | fort | fort | |||||||||||||||
'vent très fort' | |||||||||||||||||
Vannetais (Lorient) Cheveau (2007:120) |
Le Bozec (2018) récolte en haut-vannetais à Plouhinec la forme avec une accentuation finale mais un /ɑ/ long: /ɑ:'ɥi:l/.
genre
(4) | an avel | glouar | |||||||||||||||
le vent1 | tiède | ||||||||||||||||
'le vent tiède' | |||||||||||||||||
Léonard, Seite & Stéphan (1957:43) |
le nom avel 'vent' est à distinguer des noms particuliers des vents. Selon Press (1986:63), les noms de vents sont systématiquement masculins.
dérivation
(5) | Pa | veze | bet | avelaj | evel-se | e | miz | Here ... | |||||||||
quand1 | était | eu | vent.sfx | comme-ça | en | mois | octobre | ||||||||||
'Quand il y avait eu de grands coups de vent comme cela en octobre … ' | |||||||||||||||||
Trégorrois, Gros (1970b:§'avelaj') |
Sémantique
'gargouillement intestinal'
(6) | Me | meus | ael | ba | ma | gof. | ||||||||||||||
moi | 1SG.a | vent | dans | mon1 | ventre | |||||||||||||||
'J'ai un gargouillement dans le ventre.' | ||||||||||||||||||||
Cornouaillais (Locronan), A-M. Louboutin (10/2021) |
Expressions
ar roud-avel, 'la direction du vent'
(1) | dac'h | ar | roud-avel | a | veze | ||||||||||||||
selon | le | trace-vent | R1 | était | |||||||||||||||
'selon la direction du vent' | |||||||||||||||||||
Léonard (Plougerneau), Elégoët (1982:9) |
nompas bezañ e-kreiz an avel suilh, 'être à l'abri'
(2) | N'ema | ket | e-kreiz | an | avel-suill | eo ! | |||||||||||
ne1 est | pas | au-milieu | le | vent brûle | est | ||||||||||||
'Il n'est pas au milieu du vent brûlant (il est à l'abri).' | |||||||||||||||||
Trégorrois, Gros (1984:162) |
'en coup de vent'
(3) | Ha | diskenn | a | ra, | en ur | pennad | tizh, | gant | an diri. | ||||||||||
et | descend | R | fait | en un | coup | vitesse | avec | le escalier | |||||||||||
'Et il descend, en coup de vent, les escaliers.' | |||||||||||||||||||
Standard, Drezen (1990:29) |
(4) | Bet | e | oa | d'ar | Sul, | 'n | ur | redadenn, | o | lâret | miret | dezhi | div | dousenn ... | |||||||||||||
été | R | était | à le | dimanche | en | un | cours.e | à4 | dire | garder | pour.elle | deux | douzaine | ||||||||||||||
'Le dimanche, elle était passée en coup de vent demander qu'on lui en réserve une douzaine ...' | |||||||||||||||||||||||||||
Trégorrois, Duval (1961) |
'être sous le vent'
(5) | En | êr | enep | emaint. | ||||||||||||||
en | air | contre | sont | |||||||||||||||
'Ils sont sous le vent.' | ||||||||||||||||||
Trégorrois, Gros (1970b:§'êr') |