Différences entre les versions de « Amezeg, amezog »
De Arbres
(Remplacement de texte — « ||d » par « || d ») |
m (Remplacement de texte — « ''Scaër/Bannalec'', » par « ''Cornouaillais (Scaër/Bannalec)'', ») |
||
(24 versions intermédiaires par le même utilisateur non affichées) | |||
Ligne 3 : | Ligne 3 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(1)|| An '''amezeien''' || a || labour | |(1)|| An '''amezeien''' || a || labour || maread. | ||
|- | |- | ||
||| [[art|le]] voisins || [[R]]<sup>[[1]]</sup> || [[labourat|travaille]] || [[maread|beaucoup]] | ||| [[art|le]] voisins || [[R]]<sup>[[1]]</sup> || [[labourat|travaille]] || [[maread|beaucoup]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'Les voisins travaillent beaucoup.' | ||
|- | |- | ||
|||||||||colspan=" | |||||||||colspan="15" | ''Léon (Plougerneau)'', [[M-L. B. (01/2016)]] | ||
|} | |} | ||
Ligne 28 : | Ligne 28 : | ||
|(2)|| Em gavet || a ran || get || kenseurted, || ameze'''ion'''. | |(2)|| Em gavet || a ran || get || kenseurted, || ameze'''ion'''. | ||
|- | |- | ||
||| [[en em|se]]<sup>[[1]]</sup> [[en em gavout|trouver]] || [[R]] [[ober|fais]] || [[gant|avec]] || [[ken-|con | ||| [[en em|se]]<sup>[[1]]</sup> [[en em gavout|trouver]] || [[R]] [[ober|fais]] || [[gant|avec]] || [[ken-|con]].[[seurt|sort]].[[-ed (PL.)|s]] || voisin[[-ion|s]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'Je me retrouve avec mes pareils, des voisins.' | ||
|- | |- | ||
|||||||colspan=" | |||||||colspan="15" | ''Vannetais'', [[Herrieu (1994)|Herrieu (1994]]:§13) | ||
|} | |} | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(3)|| binvioù ||va || ameze'''ien'''... | |(3)|| binvioù || va || ameze'''ien'''... | ||
|- | |- | ||
||| [[benveg|outil]].[[-ioù (PL.)|s]] || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> || voisin.[[-ien|s]] | ||| [[benveg|outil]].[[-ioù (PL.)|s]] || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> || voisin.[[-ien|s]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'les outils de mes voisins.' | ||
|- | |- | ||
|||||||colspan=" | |||||||colspan="15" | ''Léon (Bodilis)'', [[Ar Floc'h (1985)| Ar Floc'h (1985]]:66) | ||
|} | |} | ||
Ligne 55 : | Ligne 55 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(4)|| Me || a || gred ||Simone || a || blanto ||patatez || er || bloavezh-mañ ||egist || he || '''amezog'''. | |(4)|| Me || a || gred || Simone || a || blanto || patatez || er || bloavezh-mañ || egist || he || '''amezog'''. | ||
|- | |- | ||
| || [[pfi|moi]] || [[R]]<sup>[[1]]</sup> || [[krediñ|crois]] || Simone || [[R]]<sup>[[1]]</sup> || [[plantañ|plantera]] || [[patatez|patates]] || [[P.e|en]].[[art|le]] || [[bloaz| | ||| [[pfi|moi]] || [[R]]<sup>[[1]]</sup> || [[krediñ|crois]] || [[nom propre|Simone]] || [[R]]<sup>[[1]]</sup> || [[plantañ|plantera]] || [[patatez|patates]] || [[P.e|en]].[[art|le]] || [[bloaz|ann]].[[-vezh|ée]]-[[DEM|ci]] || [[e-giz|comme]] || [[POSS|son]]<sup>[[2]]</sup> || voisin | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'Je crois que Simone plantera des patates cette année comme son voisin.' | ||
|- | |- | ||
|||||||colspan=" | |||||||colspan="15" | ''Lesneven/Kerlouan'', [[A. M. (04/2016b)]] | ||
|} | |} | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(5)|| Ma || neo || an '''amezog''' ||renket || e wele || ne hellan | |(5)|| Ma || neo || an '''amezog''' || renket || e wele || ne || hellan || ket || lavaret || dit !. | ||
|- | |- | ||
||| [[ma(r)|si]] || [[kaout|aura]] || [[art|le]] voisin || | ||| [[ma(r)|si]] || [[kaout|aura]] || [[art|le]] voisin || [[renkañ|rang]].[[-et (Adj.)|é]] || [[POSS|son]]<sup>[[1]]</sup> [[gwele|lit]] || [[ne]]<sup>[[1]]</sup> || [[gallout|peux]] || [[ket|pas]] || [[lavarout|dire]] || [[da|à]].[[pronom incorporé|toi]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'Si le voisin aura fait son lit, je ne peux pas te dire !' | ||
|- | |- | ||
| ||||||colspan=" | |||||||colspan="15" | ''Plougerneau'', [[M-L. B. (05/2018)]] | ||
|} | |} | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(6)|| Ki || va || '''amezogez''' || a deu || da || gac'hat || war || va || fleur ||bemus! | |(6)|| Ki || va || '''amezogez''' || a deu || da || gac'hat || war || va || fleur || bemus ! | ||
|- | |- | ||
||| [[ki|chien]] || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> || voisin.[[-ez (F.)|e]] || [[R]] [[dont|vient]] || [[da|pour]]<sup>[[1]]</sup> || [[kaoc'h|merd]].[[-at (V.)|er]] || | ||| [[ki|chien]] || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> || voisin.[[-ez (F.)|e]] || [[R]] [[dont|vient]] || [[da|pour]]<sup>[[1]]</sup> || [[kaoc'h|merd]].[[-at (V.)|er]] || [[war|sur]] || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> || fleurs || [[bemdez|chaque.jour]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'Le chien de ma voisine vient chaque jour faire sur mes fleurs !' | ||
|- | |- | ||
|||||||||||colspan=" | |||||||||||colspan="15" | ''Léon (Plougerneau)'', [[M-L. B. (01/2016)]] | ||
|} | |} | ||
Ligne 93 : | Ligne 93 : | ||
(7) ''Displeg e hra demb en hé des prénet un dousén uieu get un '''amezegéz'''... | (7) ''Displeg e hra demb en hé des prénet un dousén uieu get un '''amezegéz'''... | ||
: 'Elle nous explique qu'elle a acheté une douzaine d'oeufs à une voisine...' | : 'Elle nous explique qu'elle a acheté une douzaine d'oeufs à une voisine... ' | ||
::: ''Vannetais'', [[Herrieu (1994)|Herrieu (1994]]:28/03/1917) | ::: ''Vannetais'', [[Herrieu (1994)|Herrieu (1994]]:28/03/1917) | ||
Ligne 100 : | Ligne 100 : | ||
|(8)|| darn || eus || hec'h || '''amezegezed''' | |(8)|| darn || eus || hec'h || '''amezegezed''' | ||
|- | |- | ||
||| [[darn|certain]] || [[eus|de]] || [[POSS|son]]<sup>[[+C]]</sup> ||voisin.[[-ezed|es]] | ||| [[darn|certain]] || [[eus|de]] || [[POSS|son]]<sup>[[+C]]</sup> || voisin.[[-ezed|es]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'certaines de ses voisines.' | ||
|- | |- | ||
|||||||colspan=" | |||||||colspan="15" | ''Standard'', [[ar Barzhig (1976)|ar Barzhig (1976]]:36) | ||
|} | |} | ||
== Sémantique == | == Sémantique == | ||
Ligne 116 : | Ligne 115 : | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(1)|| n 'den ||tal-kichen | |(1)|| n 'den || tal-kichen | ||
|- | |- | ||
||| [[art|le]] [[den|homme]] || [[e-tal|auprès]]-[[e-kichen|côté]] | ||| [[art|le]] [[den|homme]] || [[e-tal|auprès]]-[[e-kichen|côté]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'le voisin' | ||
|- | |- | ||
|||||||colspan=" | |||||||colspan="15" | ''Cornouaillais (Scaër/Bannalec)'', [[H. Gaudart (04/2016)]] | ||
|} | |} | ||
{| class="prettytable" | {| class="prettytable" | ||
|(2)|| Frank || '''a''' || galon ||eo || ma || '''voazin'''. | |(2)|| Frank || '''a''' || galon || eo || ma || '''voazin'''. | ||
|- | |- | ||
||| [[frank|grand]] || [[a|de]]<sup>[[1]]</sup> || [[kalon|cœur]] || [[COP|est]] || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> || voisin | ||| [[frank|grand]] || [[a|de]]<sup>[[1]]</sup> || [[kalon|cœur]] || [[COP|est]] || [[POSS|mon]]<sup>[[2]]</sup> || voisin | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'Mon voisin est large de cœur, généreux.' | ||
|- | |- | ||
|||||||colspan=" | |||||||colspan="15" | ''Le Scorff'', [[Ar Borgn (2011)|Ar Borgn (2011]]:56) | ||
|} | |} | ||
Version du 6 août 2022 à 22:49
Le nom amezeg, amezog dénote un 'voisin'.
(1) | An amezeien | a | labour | maread. | ||||||||||||||
le voisins | R1 | travaille | beaucoup | |||||||||||||||
'Les voisins travaillent beaucoup.' | ||||||||||||||||||
Léon (Plougerneau), M-L. B. (01/2016) |
Morphologie
composition
Le nom amezeg 'voisin' comporte le suffixe -eg, -og (N.A.) qui forme des noms d'agent.
pluriel
Le morphème du pluriel, selon les dialectes, montre les allomorphes -ien, -ion.
(2) | Em gavet | a ran | get | kenseurted, | amezeion. | ||||||||||||
se1 trouver | R fais | avec | con.sort.s | voisins | |||||||||||||
'Je me retrouve avec mes pareils, des voisins.' | |||||||||||||||||
Vannetais, Herrieu (1994:§13) |
(3) | binvioù | va | amezeien... | ||||||||||||||
outil.s | mon2 | voisin.s | |||||||||||||||
'les outils de mes voisins.' | |||||||||||||||||
Léon (Bodilis), Ar Floc'h (1985:66) |
genre
-og, -ogez
Ce nom est prononcé amezog dans certains endroits du Léon, ou amezogez pour le féminin avec la finale -ogez.
(4) | Me | a | gred | Simone | a | blanto | patatez | er | bloavezh-mañ | egist | he | amezog. | |||||
moi | R1 | crois | Simone | R1 | plantera | patates | en.le | ann.ée-ci | comme | son2 | voisin | ||||||
'Je crois que Simone plantera des patates cette année comme son voisin.' | |||||||||||||||||
Lesneven/Kerlouan, A. M. (04/2016b) |
(5) | Ma | neo | an amezog | renket | e wele | ne | hellan | ket | lavaret | dit !. | |||||||
si | aura | le voisin | rang.é | son1 lit | ne1 | peux | pas | dire | à.toi | ||||||||
'Si le voisin aura fait son lit, je ne peux pas te dire !' | |||||||||||||||||
Plougerneau, M-L. B. (05/2018) |
(6) | Ki | va | amezogez | a deu | da | gac'hat | war | va | fleur | bemus ! | |||||||||
chien | mon2 | voisin.e | R vient | pour1 | merd.er | sur | mon2 | fleurs | chaque.jour | ||||||||||
'Le chien de ma voisine vient chaque jour faire sur mes fleurs !' | |||||||||||||||||||
Léon (Plougerneau), M-L. B. (01/2016) |
-eg, -egez
Ailleurs, le suffixe a la forme -eg, qui donne un féminin en -egez et son pluriel en -egezed.
(7) Displeg e hra demb en hé des prénet un dousén uieu get un amezegéz...
- 'Elle nous explique qu'elle a acheté une douzaine d'oeufs à une voisine... '
- Vannetais, Herrieu (1994:28/03/1917)
(8) | darn | eus | hec'h | amezegezed | |||||||||||||
certain | de | son+C | voisin.es | ||||||||||||||
'certaines de ses voisines.' | |||||||||||||||||
Standard, ar Barzhig (1976:36) |
Sémantique
compétition lexicale
Le nom amezeg est en compétition lexicale avec différentes expressions, qui peuvent localement le supplanter, ou un emprunt au français.
(1) | n 'den | tal-kichen | |||||||||||||||
le homme | auprès-côté | ||||||||||||||||
'le voisin' | |||||||||||||||||
Cornouaillais (Scaër/Bannalec), H. Gaudart (04/2016) |
(2) | Frank | a | galon | eo | ma | voazin. | |||||||||||
grand | de1 | cœur | est | mon2 | voisin | ||||||||||||
'Mon voisin est large de cœur, généreux.' | |||||||||||||||||
Le Scorff, Ar Borgn (2011:56) |