Différences entre les versions de « Aer »
m (Remplacement de texte — « " |[[ » par « " | [[ ») |
m (Remplacement de texte — « | ''Plougerneau'', » par « | ''Léonard (Plougerneau)'', ») |
||
(4 versions intermédiaires par le même utilisateur non affichées) | |||
Ligne 7 : | Ligne 7 : | ||
||| [[art|le]] goutte.[[-où (PL.)|s]] || [[dour|eau]] || [[R]] [[ober|faisait]] || [[da|à]] || [[art|le]] air || [[bezañ|être]] || [[yen|froid]]-[[INT|intensifieur]] | ||| [[art|le]] goutte.[[-où (PL.)|s]] || [[dour|eau]] || [[R]] [[ober|faisait]] || [[da|à]] || [[art|le]] air || [[bezañ|être]] || [[yen|froid]]-[[INT|intensifieur]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'Les gouttes d'eau [...] rendaient l'air glacial.' | ||
|- | |- | ||
|||||||||||||colspan=" | |||||||||||||colspan="15" | ''Léonard'', [[Kerrien (2000)|Kerrien (2000]]:8) | ||
|} | |} | ||
Ligne 23 : | Ligne 23 : | ||
||| [[hiziv|aujourd'hui]] || [[COP|est]] || aér.[[-us, -ius|é]] || [[art|le]] [[amzer|temps]] || [[e-skoaz|comparé.à]] || [[ma|que]]<sup>[[4]]</sup> || [[COP|était]] || [[dec'h|hier]] | ||| [[hiziv|aujourd'hui]] || [[COP|est]] || aér.[[-us, -ius|é]] || [[art|le]] [[amzer|temps]] || [[e-skoaz|comparé.à]] || [[ma|que]]<sup>[[4]]</sup> || [[COP|était]] || [[dec'h|hier]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'Il y a plus d'air aujourd'hui qu'hier.' | ||
|- | |- | ||
|||||||colspan=" | |||||||colspan="15" | ''L'Hôpital-Camfrout'', [[Le Gall (1957)|Le Gall (1957]]:'êriuz') | ||
|} | |} | ||
Ligne 41 : | Ligne 41 : | ||
||| [[P.e|en]] || air || [[enep|contre]] || [[eman|sont]] | ||| [[P.e|en]] || air || [[enep|contre]] || [[eman|sont]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'Ils sont sous le vent.' | ||
|- | |- | ||
|||||||||colspan=" | |||||||||colspan="15" | ''Trégorrois'', [[Gros (1970b)|Gros (1970b:]]§'êr') | ||
|} | |} | ||
Ligne 54 : | Ligne 54 : | ||
|(4)|| An '''êr''' || az-peus || da houzoud || ar vicher, || 'mezaon ! | |(4)|| An '''êr''' || az-peus || da houzoud || ar vicher, || 'mezaon ! | ||
|- | |- | ||
||| [[art|le]] air || [[R]].2SG | ||| [[art|le]] air || [[R]].2SG [[kaout|a]] || [[da|de]] [[gouzout|savoir]] || [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[micher|métier]] || [[meus aon|ai.peur]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'Mais c'est que tu t'y connais !' | ||
|- | |- | ||
|||||||colspan=" | |||||||colspan="15" | ''Léonard (Cléder)'', [[Seite (1998)|Seite (1998]]:13) | ||
|} | |} | ||
Ligne 67 : | Ligne 67 : | ||
||| [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[bugel|enfant]].[[pluriel interne|s]] || 3PL [[kaout|avait]] || air || [[klañv|malade]] | ||| [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[bugel|enfant]].[[pluriel interne|s]] || 3PL [[kaout|avait]] || air || [[klañv|malade]] | ||
|- | |- | ||
||| colspan=" | ||| colspan="15" | 'Les enfants ont semblé malades.' | ||
|- | |- | ||
||||||||||| colspan=" | ||||||||||| colspan="15" | ''Léonard (Plougerneau)'', M-L.B (10/2018) | ||
|} | |} | ||
Ligne 78 : | Ligne 78 : | ||
||| [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[bugel|enfant]].[[pluriel interne|s]] || [[kaout|avait]] || [[art|le]] air || [[da|de]]<sup>[[1]]</sup> || [[bezañ|être]] || [[klañv|malade]] | ||| [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[bugel|enfant]].[[pluriel interne|s]] || [[kaout|avait]] || [[art|le]] air || [[da|de]]<sup>[[1]]</sup> || [[bezañ|être]] || [[klañv|malade]] | ||
|- | |- | ||
||| colspan=" | ||| colspan="15" | 'Les enfants ont semblé malades.' | ||
|- | |- | ||
||||||||||| colspan=" | ||||||||||| colspan="15" | ''Léonard (Plougerneau)'', M-L.B (10/2018) | ||
|} | |} | ||
Ligne 89 : | Ligne 89 : | ||
||| [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[bugel|enfant]].[[pluriel interne|s]] || 3PL [[kaout|avait]] || [[ket|pas]] || air || [[da|de]]<sup>[[1]]</sup> || [[bezañ|être]] || [[kontant|content]] | ||| [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[bugel|enfant]].[[pluriel interne|s]] || 3PL [[kaout|avait]] || [[ket|pas]] || air || [[da|de]]<sup>[[1]]</sup> || [[bezañ|être]] || [[kontant|content]] | ||
|- | |- | ||
||| colspan=" | ||| colspan="15" | 'Les enfants ont semblé déçus.' | ||
|- | |- | ||
||||||||| colspan=" | ||||||||| colspan="15" | ''Léonard (Plougerneau)'', [[M-L.B (10/2018)]] | ||
|} | |} | ||
Ligne 100 : | Ligne 100 : | ||
||| [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[bugel|enfant]].[[pluriel interne|s]] || 3PL [[kaout|avait]] || [[art|le]] air || [[da|de]]<sup>[[1]]</sup> || [[bezañ|être]] || [[gwelout|v]].[[-et (Adj.)|u]] || [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[maouez|femme]] | ||| [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[bugel|enfant]].[[pluriel interne|s]] || 3PL [[kaout|avait]] || [[art|le]] air || [[da|de]]<sup>[[1]]</sup> || [[bezañ|être]] || [[gwelout|v]].[[-et (Adj.)|u]] || [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[maouez|femme]] | ||
|- | |- | ||
||| colspan=" | ||| colspan="15" | 'Les enfants ont paru/semblé voir la femme.' | ||
|- | |- | ||
||||||||||| colspan=" | ||||||||||| colspan="15" | ''Léonard (Plougerneau)'', [[M-L.B (10/2018)]] | ||
|} | |} | ||
Ligne 109 : | Ligne 109 : | ||
|(9)|| Ar vugale || o deus || graet || an '''aer''' || da || nompas || gwelet || ar vaouez. | |(9)|| Ar vugale || o deus || graet || an '''aer''' || da || nompas || gwelet || ar vaouez. | ||
|- | |- | ||
||| [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[bugel|enfant]].[[pluriel interne|s]] || 3PL [[kaout|a]] || [[ober| | ||| [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[bugel|enfant]].[[pluriel interne|s]] || 3PL [[kaout|a]] || [[ober|fa]].[[-et (Adj.)|it]] || [[art|le]] air || [[da|de]]<sup>[[1]]</sup> || [[nompas|ne.pas]] || [[gwelout|voir]] || [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[maouez|femme]] | ||
|- | |- | ||
||| colspan=" | ||| colspan="15" | 'Les enfants ont semblé ne pas voir la femme.' | ||
|- | |- | ||
||||||||||| colspan=" | ||||||||||| colspan="15" | ''Léonard (Plougerneau)'', [[M-L.B (10/2018)]] | ||
|} | |} | ||
Ligne 128 : | Ligne 128 : | ||
||| [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[bugel|enfant]].[[pluriel interne|s]] || [[kaout|avait]] || [[art|le]] air || [[da|de]]<sup>[[1]]</sup> || [[bezañ|être]] || [[klañv|malade]] | ||| [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[bugel|enfant]].[[pluriel interne|s]] || [[kaout|avait]] || [[art|le]] air || [[da|de]]<sup>[[1]]</sup> || [[bezañ|être]] || [[klañv|malade]] | ||
|- | |- | ||
||| colspan=" | ||| colspan="15" | 'Les enfants ont semblé malades.' | ||
|- | |- | ||
|||||||||||||colspan=" | |||||||||||||colspan="15" | ''Léonard (Plougerneau)'', [[M-L.B (10/2018)]] | ||
|} | |} | ||
Ligne 146 : | Ligne 146 : | ||
||| [[ne]]<sup>[[1]]</sup> || [[gouzout|sais]] || [[na... na|ni]] || [[ton]] || [[na... na|ni]] || [[son|chanson]] | ||| [[ne]]<sup>[[1]]</sup> || [[gouzout|sais]] || [[na... na|ni]] || [[ton]] || [[na... na|ni]] || [[son|chanson]] | ||
|- | |- | ||
|||colspan=" | |||colspan="15" | 'Je n'en connais rien.' | ||
|- | |- | ||
||||||||||||| colspan=" | ||||||||||||| colspan="15" | [[Le Berre & Le Dû (1999)|Le Berre & Le Dû (1999]]:104) | ||
|} | |} | ||
Version du 24 novembre 2022 à 20:21
Le nom aer, an aer dénote 'l'air'.
(1) | Ar berradou | dour [...] | a rae | d' | an aer | beza | yen-sklas. | |||||||||||||
le goutte.s | eau | R faisait | à | le air | être | froid-intensifieur | ||||||||||||||
'Les gouttes d'eau [...] rendaient l'air glacial.' | ||||||||||||||||||||
Léonard, Kerrien (2000:8) |
Morphologie
dérivation
(2) | Hirio | eo | êriuz | an amzer | e-skoaz | ma | oa | deh. | |||||||||
aujourd'hui | est | aér.é | le temps | comparé.à | que4 | était | hier | ||||||||||
'Il y a plus d'air aujourd'hui qu'hier.' | |||||||||||||||||
L'Hôpital-Camfrout, Le Gall (1957:'êriuz') |
Sémantique
'vent'
Le nom aer est en compétition lexicale avec avel 'vent, souffle'.
(3) | En | êr | enep | emaint. | ||||||||||||||
en | air | contre | sont | |||||||||||||||
'Ils sont sous le vent.' | ||||||||||||||||||
Trégorrois, Gros (1970b:§'êr') |
Expressions
kaout an aer da... , 'avoir l'air de... '
(4) | An êr | az-peus | da houzoud | ar vicher, | 'mezaon ! | ||||||||||||
le air | R.2SG a | de savoir | le 1métier | ai.peur | |||||||||||||
'Mais c'est que tu t'y connais !' | |||||||||||||||||
Léonard (Cléder), Seite (1998:13) |
(5) | Ar vugale | o doa | aer | klañv. | |||||||||||||||
le 1enfant.s | 3PL avait | air | malade | ||||||||||||||||
'Les enfants ont semblé malades.' | |||||||||||||||||||
Léonard (Plougerneau), M-L.B (10/2018) |
(6) | Ar vugale | noa | an aer | da | veha | klañv. | |||||||||||||
le 1enfant.s | avait | le air | de1 | être | malade | ||||||||||||||
'Les enfants ont semblé malades.' | |||||||||||||||||||
Léonard (Plougerneau), M-L.B (10/2018) |
(7) | Ar vugale | o doa | ket | aer | da | veha | kountan. | |||||||||||
le 1enfant.s | 3PL avait | pas | air | de1 | être | content | ||||||||||||
'Les enfants ont semblé déçus.' | ||||||||||||||||||
Léonard (Plougerneau), M-L.B (10/2018) |
(8) | Ar vugale | o doa | an aer | da | veha | gwelet | ar vaouez. | ||||||||||||
le 1enfant.s | 3PL avait | le air | de1 | être | v.u | le 1femme | |||||||||||||
'Les enfants ont paru/semblé voir la femme.' | |||||||||||||||||||
Léonard (Plougerneau), M-L.B (10/2018) |
(9) | Ar vugale | o deus | graet | an aer | da | nompas | gwelet | ar vaouez. | |||||||||||
le 1enfant.s | 3PL a | fa.it | le air | de1 | ne.pas | voir | le 1femme | ||||||||||||
'Les enfants ont semblé ne pas voir la femme.' | |||||||||||||||||||
Léonard (Plougerneau), M-L.B (10/2018) |
répartition dialectale
On trouve en concurrence pour le même sens de 'paraître' les verbes seblantout et hañval, heñvaliñ, heñvelout, la construction diskouez bezañ, ou encore les constructions qui utilisent les noms dénotant 'l'apparence' comme seblant, feson, doare, ou liv (Liv ar skuizhder zo gantañ 'Il a l'air fatigué').
Tous les locuteurs n'ont pas accès à toutes ces constructions. À Plougerneau en Léon, M-L.B (10/2018) rejette comme agrammatical hañval et seblantout :
(1)a. | Ar vugale | noa | an aer | da | veha | klañv. | ||||||||||||||
le 1enfant.s | avait | le air | de1 | être | malade | |||||||||||||||
'Les enfants ont semblé malades.' | ||||||||||||||||||||
Léonard (Plougerneau), M-L.B (10/2018) |
- * Ar vugale a hañvale bezañ klañv.
- * Ar vugale a seblante bezañ klañv.
- 'Les enfants ont semblé malades.'
'air, mélodie', ton
(1) | N' | ouzon | na | ton | na | zon. | ||||||||||||||
ne1 | sais | ni | ton | ni | chanson | |||||||||||||||
'Je n'en connais rien.' | ||||||||||||||||||||
Le Berre & Le Dû (1999:104) |
'un air maussade', ur penn kozh
En trégorrois, Gros 1970b:'koz.3.') donne eur penn koz 'un air maussade'.
À ne pas confondre
Le nom aer ou, avec assimilation de l'article, naer, peut dénoter un 'serpent', une 'couleuvre' (carte 10 de l'ALBB).