Différences entre les versions de « A-walc'h »

De Arbres
(Remplacement de texte — « |- |||||||colspan="10" |' » par « |- |||||||colspan="10" | ' »)
(32 versions intermédiaires par le même utilisateur non affichées)
Ligne 3 : Ligne 3 :


{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|(1)|| Kapap || '''a-walc'h''' || 'vijen d'ober || tammoù || geizoù || dezhi.
|(1)|| Kapap || '''a-walc'h''' || ' || vijen || d'ober || tammoù || geizoù || dezhi.
|-
|-
||| [[kap|capable]] || assez || [[R]] [[COP|serais]] [[da|de]] [[ober|faire]] || [[tamm|morceau]].[[-où (PL.)|x]] || caresse[[-où (PL.)|s]] || [[da|à]].[[pronom incorporé|elle]]
||| [[kapap|capable]] || assez || [[R]] || [[COP|serais]] || [[da|de]] [[ober|faire]] || [[tamm|morceau]].[[-où (PL.)|x]] || [[geiz|caresse]].[[-où (PL.)|s]] || [[da|à]].[[pronom incorporé|elle]]
|-
|-
|||colspan="10" | 'Je serais bien capable de faire l'amour avec elle.'
||| colspan="15" | 'Je serais bien capable de faire l'amour avec elle.'
|-  
|-  
||||||| colspan="10" | [[Menard (1995)|Menard (1995]]:§ geizoù)
||||||||| colspan="15" | [[Menard (1995)|Menard (1995]]:§ geizoù)
|}
|}


Ligne 20 : Ligne 20 :




=== variation et répartition dialectale ===
=== variation dialectale ===


Les variations dialectales de la traduction de l'exclamation impérative française ''Assez!'' sont documentées dans la [http://sbahuaud.free.fr/ALBB/Kartenn-022.jpg carte 22] de l'[[ALBB]].
Selon [[Martin (1929)|Martin (1929]]:175), à la forme léonarde ''a-walc'h'' correspond la forme vannetaise ''erhoalh'', et la forme cornouaillaise (Scaër, Guiscriff, Gourin) ''oalc'h''. On trouve aussi en concurrence les différentes formes du très usité ''trawalc'h''. Les variations dialectales de la traduction de l'exclamation impérative française ''Assez !'' sont documentées dans la [http://sbahuaud.free.fr/ALBB/Kartenn-022.jpg carte 22] de l'[[ALBB]].  
 
 
Selon [[Martin (1929)|Martin (1929]]:175), à la forme léonarde ''a-walc'h'' correspond la forme vannetaise ''erhoalh'', et la forme cornouaillaise (Scaër, Guiscriff, Gourin) ''oalc'h''. On trouve aussi en concurrence les différentes formes du très usité ''trawalc'h''.




Ligne 34 : Ligne 31 :


{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|(3)||<font color=green>[nøs kə '''ta’wɑh''' ||<font color=green>wid ’o:bər ||<font color=green>gwi:n ’ije ||<font color=green>gøs]
|(3)||<font color=green> [ nøs ||<font color=green> ||<font color=green> '''ta'wɑh''' ||<font color=green> wid ||<font color=green> 'o:bər ||<font color=green> gwi:n ||<font color=green> 'ije ||<font color=green> gøs ]
|-
|-
||| N'eus ket '''trawalc'h''' || evit ober || gwin ivez, || geus?
||| N'eus || ket || '''trawalc'h''' || evit || ober || gwin || ivez, || geus ?
|-
|-
||| [[ne]]<sup>[[1]]</sup> [[E|est]] [[ket|pas]] assez || [[evit|pour]] [[ober|faire]] || [[gwin|vin]] [[ivez|aussi]] || si
||| [[ne]]<sup>[[1]]</sup> || [[ez eus|est]] || [[ket|pas]] assez || [[evit|pour]] || [[ober|faire]] || [[gwin|vin]] || [[ivez|aussi]] || si
|-  
|-  
|||colspan="10" | 'Il n’y a pas assez pour faire du vin aussi, si ?'  
||| colspan="15" | 'Il n'y a pas assez pour faire du vin aussi, si ?'  
|-  
|-  
|||||||colspan="10" | ''Trégorrois (Bégard)'', || ''locuteur né en 1915'', || [[Yekel (2016)|Yekel (2016]]:'[http://brezhonegbrovear.bzh/yezhadur.php?pajenn=goulenn_nach goulenn nac'h]')
||||||||||| colspan="15" | ''Trégorrois (Bégard)'', || ''locuteur né en 1915'', [[Yekel (2016)|Yekel (2016]]:'[http://brezhonegbrovear.bzh/yezhadur.php?pajenn=goulenn_nach goulenn nac'h]')
|}
|}




{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|(4)||<font color=green> /jãduče ||<font color=green> biskwax '''trəwalx''' ||<font color=green> argãt / </font color=green>  
|(4)||<font color=green> / jãduče ||<font color=green> biskwax ||<font color=green> '''trəwalx''' ||<font color=green> argãt / </font color=green>  
|-
|-
||| [[pfi|il]] [[kaout|aura]] [[ket|pas]] || [[biskoazh|jamais]] [[trawalc'h|assez]] || [[argant|argent]]
||| [[pfi|il]] [[kaout|aura]] [[ket|pas]] || [[biskoazh|jamais]] || [[trawalc'h|assez]] || [[argant|argent]]
|-
|-
|||colspan="10" | 'Il n'aura jamais assez d'argent.'  
||| colspan="15" | 'Il n'aura jamais assez d'argent.'  
|-  
|-  
||||||| colspan="10" |''Groix'', [[Ternes (1970)|Ternes (1970]]:292)
||||||||| colspan="15" | ''Vannetais (Groix)'', [[Ternes (1970)|Ternes (1970]]:292)
|}
|}


Ligne 61 : Ligne 58 :


{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|(5) ...|| Bout a oa || unan || '''er-walc'h''' || hag a || vehe bet || oc'hpenn || kontant da chomel...
|(5) || Bout || a || oa || unan || '''er-walc'h''' || hag a || vehe || bet || oc'hpenn || kontant || da || chomel...
|-  
|-  
||| [[Bez|expl]] [[R]] [[COP|était]] || [[unan|un]] || assez || [[hag a|qui]] || [[COP|serait]] [[bet|été]] || [[ouzhpenn|plus]] || [[kontant|content]] [[da|de]]<sup>[[1]]</sup> [[chom|rester]]
||| [[bezañ préverbal|être]] || [[R]] || [[eo|était]] || [[unan|un]] || assez || [[hag a|qui]] || [[COP|serait]] || [[bet|été]] || [[ouzhpenn|plus]] || [[kontant|content]] || [[da|de]]<sup>[[1]]</sup> || [[chom|rester]]
|-  
|-  
|||colspan="10" | 'Il y avait bien quelqu'un qui aurait été très content de rester...'  
||| colspan="15" | 'Il y avait bien quelqu'un qui aurait été très content de rester… '  
|-  
|-  
|||||||colspan="10" | ''Vannetais'', [[ar Meliner (2009)|Ar Meliner (2009]]:31)
||||||| colspan="15" | ''Vannetais'', [[ar Meliner (2009)|Ar Meliner (2009]]:31)
|}
|}




{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|(6)||<font color=green>Ne gaw ket ||<font color=green>get-hai ||<font color=green> émañt golhet ||<font color=green>'''erhoalh'''</font color=green>.
|(6)||<font color=green> Ne ||<font color=green> gaw ||<font color=green> ket ||<font color=green> get-hai ||<font color=green> émañt ||<font color=green> golhet ||<font color=green>'''erhoalh'''</font color=green>.
|-
|-
||| [[ne]]<sup>[[1]]</sup> [[kavout|trouve]] [[ket|pas]] || [[gant|avec]].[[pronom incorporé|eux]] || [[COP|sont]] [[gwalc'hiñ|lavé]] || assez
||| [[ne]]<sup>[[1]]</sup> || [[kavout|trouve]] || [[ket|pas]] || [[gant|avec]].[[pronom incorporé|eux]] || [[emañ|sont]] || [[gwalc'hiñ|lav]].[[-et (Adj.)|é]] || assez
|-
|-
|||colspan="10" | 'Ils ne se trouvent pas assez lavés.'
||| colspan="15" | 'Ils ne se trouvent pas assez lavés.'
|-  
|-  
||||||| colspan="10" |''Vannetais'', [[Le Bayon (1878)|Le Bayon (1878]]:63)
||||||| colspan="15" | ''Vannetais'', [[Le Bayon (1878)|Le Bayon (1878]]:63)
|}
|}




{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|(7)|| Ha || gerzhan || ket hoeh || founab || '''ehouolh'''.  
|(7)|| Ha || || gerzhan || ket || hoeh || founab || '''ehouolh'''.  
|-
|-
||| [[&|et]] ([[ne]]<sup>[[1]]</sup>)|| [[kerzhout|marche]] || [[ket|pas]] [[c'hoazh|encore]] || vite || assez
||| [[&|et]] || [[ne]]<sup>[[1]]</sup> || [[kerzhout|marche]] || [[ket|pas]] || [[c'hoazh|encore]] || [[founnapl|vite]] || assez
|-
|-
|||colspan="10" | 'Et je ne marche pas encore assez vite.'
||| colspan="15" | 'Et je ne marche pas encore assez vite.'
|-  
|-  
||||||| colspan="10" |''Vannetais'', [[An Diberder (2000)|An Diberder (2000]]:100)
||||||| colspan="15" | ''Vannetais'', [[An Diberder (2000)|An Diberder (2000]]:100)
|}
|}


 
=== répartition dialectale ===
 
La [http://sbahuaud.free.fr/ALBB/Kartenn-022.jpg carte 22] de l'[[ALBB]] donne aussi dans tout le vannetais une racine différente, avec une variation de formes en ''Aseut !, Aseus !, Asen !, Aset !''.
 
=== accentuation ===
=== accentuation ===


Ligne 109 : Ligne 110 :
|(1)|| Ne vezo || nepred ||<font color=green>[</font color=green> '''a-walc'h''' || a-zivrec'h <font color=green>]</font color=green> || evit troc'hañ || ha dastum an eost.
|(1)|| Ne vezo || nepred ||<font color=green>[</font color=green> '''a-walc'h''' || a-zivrec'h <font color=green>]</font color=green> || evit troc'hañ || ha dastum an eost.
|-
|-
||| [[ne]] [[E|sera]] || [[nep-X|jamais]] || assez || [[a|de]].[[duel|deux]]<sup>[[1]]</sup>.[[brec'h|bras]] || [[evit|pour]] [[troc'hañ|couper]] || [[&|et]] [[dastum|récolter]] [[art|le]] [[eost|moisson]]
||| [[ne]]<sup>[[1]]</sup> [[E|sera]] || [[nep-X|jamais]] || assez || [[a|de]].[[duel|deux]]<sup>[[1]]</sup>.[[brec'h|bras]] || [[evit|pour]] [[troc'hañ|couper]] || [[&|et]] [[dastum|récolter]] [[art|le]] [[eost|moisson]]
|-  
|-  
|||colspan="10" | 'Jamais il n'y aura assez de bras pour faire la moisson.'
||| colspan="15" | 'Jamais il n'y aura assez de bras pour faire la moisson.'
|-  
|-  
|||||||||colspan="10" |''Trégorrois'', [[Berthou (1985)|Berthou (1985]]:78)  
||||||||| colspan="15" | ''Trégorrois'', [[Berthou (1985)|Berthou (1985]]:78)  
|}
|}


Ligne 121 : Ligne 122 :


{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|(2)|| E-lec'h oa || trawalc'h || '''p'''aotred || da gas .||||| ''Cornouaille (Plogonnec)'', [[Kergoat (1976)|Kergoat (1976]]:45)
|(2)|| E-lec'h || oa || trawalc'h || '''p'''aotred || da || gas.
|-  
|-  
||| [[e-lec'h|en-place]] [[COP|était]] || assez || [[paotr|gars]] || [[da|à]]<sup>[[1]]</sup> [[kas|envoyer]]
||| [[e-lec'h|en-place]] || [[eo|était]] || assez || [[paotr|gars]] || [[da|à]]<sup>[[1]]</sup> || [[kas|envoyer]]
|-
||| colspan="15" | 'où il y avait assez de gars à envoyer.'
|-
|-
||| colspan="10" | 'où il y avait assez de gars à envoyer.'  
||||||| colspan="15" | ''Cornouaillais (Plogonnec)'', [[Kergoat (1976)|Kergoat (1976]]:45)
|}
|}


Ligne 135 : Ligne 138 :


{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|(3)|| Gouzout a ouie || '''a-walc'h''' || _ || diouzh ar bageerezh || evit feurmiñ || ur c'hanod || gant || ur c'heflusker a-zoare.
|(3)|| Gouzout || a || ouie || '''a-walc'h''' || _ || diouzh || ar bageerezh || evit || feurmiñ || ur c'hanod || gant || ur c'heflusker || a-zoare.
|-  
|-  
||| [[gouzout|savoir]] [[R]] [[auxiliaire gouzout|savait]] || assez || || [[diouzh|de]] [[art|le]] canotage || [[evit|pour]] louer || [[art|le]] <sup>[[5]]</sup>canot || [[gant|avec]] || [[art|un]] <sup>[[5]]</sup>moteur [[a|de]]<sup>[[1]]</sup>-[[doare|qualité]]
||| [[gouzout|savoir]] || [[R]] || [[auxiliaire gouzout|savait]] || assez || || [[diouzh|de]] || [[art|le]] canotage || [[evit|pour]] || [[feurmiñ|louer]] || [[art|le]] <sup>[[5]]</sup>canot || [[gant|avec]] || [[art|un]] <sup>[[5]]</sup>[[keflusker|moteur]] || [[a|de]]<sup>[[1]]</sup>-[[doare|qualité]]
|-
|-
||| colspan="10" | 'Il s'y connaissait assez en canotage pour louer un canot avec un moteur de qualité.'  
||| colspan="20" | 'Il s'y connaissait assez en canotage pour louer un canot avec un moteur de qualité.'  
|-  
|-  
|||||||colspan="10" | [[Beyer (2009)|Beyer (2009]]:16)  
||||||||||| colspan="20" | [[Beyer (2009)|Beyer (2009]]:16)  
|}
|}


Ligne 160 : Ligne 163 :
||| [[DEM|celui.ci]] || [[ne]].[[R]]<sup>[[1]]</sup> || [[sevel|monte]] || [[tamm|morceau]] || [[ebet|aucun]] || [[art|un]] gringalet || [[fall|mauvais]] assez ([[COP|est]])
||| [[DEM|celui.ci]] || [[ne]].[[R]]<sup>[[1]]</sup> || [[sevel|monte]] || [[tamm|morceau]] || [[ebet|aucun]] || [[art|un]] gringalet || [[fall|mauvais]] assez ([[COP|est]])
|-  
|-  
|||colspan="10" | 'Il ne pousse pas du tout: c'est un gringalet.'  
||| colspan="15" | 'Il ne pousse pas du tout: c'est un gringalet.'  
|-  
|-  
||||||| colspan="10" |''Trégorrois'', [[Gros (1984)|Gros (1984]]:407)
||||||| colspan="15" | ''Trégorrois'', [[Gros (1984)|Gros (1984]]:407)
|}
|}


Ligne 174 : Ligne 177 :
||| [[art|lun]] [[lec'h|place]] || [[kreñv|fort]] || [[R]]<sup>[[4]]</sup> [[dleout|doit]] || [[COP|être]] [[bet|été]] || [[evit|pour]].[[pronom incorporé|eux]] || sur assez
||| [[art|lun]] [[lec'h|place]] || [[kreñv|fort]] || [[R]]<sup>[[4]]</sup> [[dleout|doit]] || [[COP|être]] [[bet|été]] || [[evit|pour]].[[pronom incorporé|eux]] || sur assez
|-
|-
|||colspan="10" | 'Ça a surement été pour eux une place forte.'
||| colspan="15" | 'Ça a surement été pour eux une place forte.'
|-  
|-  
||||||| colspan="10" |''Léonard (Cléder)'', || [[Seite (1998)|Seite (1998]]:49)
||||||| colspan="15" | ''Léonard (Cléder)'', [[Seite (1998)|Seite (1998]]:49)
|}
|}


Ligne 186 : Ligne 189 :


{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|(1)|| Me || a '''wele''' || '''a-walh''' || lar e-noa mizer || an hini ruz ||...
|(1)|| Me || a || '''wele''' || '''a-walh''' || lar || e-noa || mizer || an hini || ruz || ...
|-
|-
||| [[pfi|moi]] || [[R]]<sup>[[1]]</sup> [[gwelout|voyais]] || assez || [[la(r)|que]] [[R]]-[[kaout|avait]] misère || [[art|le]] [[hini|celui]] [[ruz|rouge]]
||| [[pfi|moi]] || [[R]]<sup>[[1]]</sup> || [[gwelout|voyais]] || assez || [[la(r)|que]] || [[R]] [[kaout|avait]] || [[mizer|misère]] || [[art|le]] [[hini|celui]] || [[ruz|rouge]]
|-
|-
|||colspan="10" | 'Je voyais bien que le rouge avait de la peine.'
||| colspan="15" | 'Je voyais bien que le rouge avait de la peine.'
|-
|-
|||||||colspan="10" | ''Uhelgoat'', [[Skragn (2002)|Skragn (2002]]:129)  
||||||| colspan="15" | ''Cornouaillais (Uhelgoat)'', [[Skragn (2002)|Skragn (2002]]:129)  
|}
|}




{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|(2)|| An dud || ne vint || morse || evel-se || '''kelennet''' || '''a-walc'h'''.  
|(2)|| An dud || ne || vint || morse || evel-se || '''kelennet''' || '''a-walc'h'''.  
|-  
|-  
||| [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[tud|gens]] || [[ne]]<sup>[[1]]</sup> [[COP|seront]] || [[morse|jamais]] || [[evel|comme]]-[[se|ci]] || [[kelenn|enseigné]] || assez
||| [[art|le]] <sup>[[1]]</sup>[[tud|gens]] || [[ne]]<sup>[[1]]</sup> || [[COP|seront]] || [[morse|jamais]] || [[evel|comme]]-[[se|ci]] || [[kelenn|enseigné]] || assez
|-
|-
||| colspan="10" | 'Les gens ne seront ainsi jamais assez instruits.'  
||| colspan="15" | 'Les gens ne seront ainsi jamais assez instruits.'  
|-
|-
||| ||||colspan="10" | ''Standard'', [[Kervella (1993)|Kervella (1993]]:65)
||| |||| colspan="15" | ''Standard'', [[Kervella (1993)|Kervella (1993]]:65)
|}
|}




{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|(3)|| Un tamm || bara || 'yahe || ''''walc'h''' || genin.
|(3)|| Un tamm || bara || ' || yahe || ''''walc'h''' || genin.
|-
|-
||| [[art|un]] [[tamm|morceau]] || [[bara|pain]] || ([[R]]) [[mont|irait]] || [[awalc'h|assez]] || [[gant|avec]].[[pronom incorporé|moi]]  
||| [[art|un]] [[tamm|morceau]] || [[bara|pain]] || [[R]] || [[mont|irait]] || [[awalc'h|assez]] || [[gant|avec]].[[pronom incorporé|moi]]  
|-
|-
|||colspan="10" | 'Litt. Un peu de pain irait bien avec moi, Je mangerais bien un peu de pain.'  
||| colspan="15" | 'Litt. Un peu de pain irait bien avec moi, Je mangerais bien un peu de pain.'  
|-
|-
|||||||colspan="10" |''Le Scorff'', [[Ar Borgn (2011)|Ar Borgn (2011]]:81)
||||||| colspan="15" | ''Vannetais (Le Scorff)'', [[Ar Borgn (2011)|Ar Borgn (2011]]:81)
|}
|}


Ligne 224 : Ligne 227 :


{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|(4)||<font color=green>[</font color=green> || Gwelout '''a-walc'h''' <font color=green>]</font color=green> || a raent || ne oa ket bet || lonkadeg.
|(4)|| || Gwelout || '''a-walc'h''' || || a raent || ne || oa || ket || bet || lonkadeg.
|-
|-
||||| [[gwelout|voir]] assez || [[R]] [[ober|faisaient]] || [[ne]] [[COP|était]] [[ket|pas]] [[bet|été]] || saoûlerie
|||<font color=green>[</font color=green> || [[gwelout|voir]] || assez ||<font color=green>]</font color=green> || [[R]] [[ober|faisaient]] || [[ne]]<sup>[[1]]</sup> || [[COP|était]] || [[ket|pas]] || [[bet|été]] || [[lonkañ|aval]].[[-adeg|erie]]
|-  
|-  
|||colspan="10" | 'Ils voyaient bien qu'il n'y avait pas eu de saoûlerie.'  
||| colspan="15" | 'Ils voyaient bien qu'il n'y avait pas eu de saoûlerie.'  
|-  
|-  
||||||| colspan="10" |''Trégorrois (Kaouenneg)/Standard'', [[ar Barzhig (1976)|ar Barzhig (1976]]:60)  
||||||| colspan="15" | ''Standard'', [[ar Barzhig (1976)|ar Barzhig (1976]]:60)  
|}
|}


Ligne 240 : Ligne 243 :


{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|(1) ...|| Bout a oa unan '''er-walc'h''' || hag a vehe bet || oc'hpenn kontant da chomel...
|(1) || Bout || a oa || unan || '''er-walc'h''' || hag a || vehe || bet || oc'hpenn || kontant || da || chomel...
|-  
|-  
||| [[Bez|expl]] [[R]] [[COP|était]] [[unan|unan]] assez || [[&|et]] [[R]] [[COP|serait]] [[bet|été]] || [[ouzhpenn|plus]] [[kontant|content]] [[da|de]] [[chom|rester]]
||| [[bezañ préverbal|être]] || [[R]] [[COP|était]] || [[unan|unan]] || assez || [[hag a|qui]] || [[COP|serait]] || [[bet|été]] || [[ouzhpenn|plus]] || [[kontant|content]] || [[da|de]] || [[chom|rester]]
|-  
|-  
|||colspan="10" | 'Il y avait bien quelqu'un qui aurait été très content de rester...'
||| colspan="15" | 'Il y avait bien quelqu'un qui aurait été très content de rester… '
|-  
|-  
||||||| colspan="10" |''Vannetais'', [[ar Meliner (2009)|Ar Meliner (2009]]:31)
||||||| colspan="15" | ''Vannetais'', [[ar Meliner (2009)|Ar Meliner (2009]]:31)
|}
|}


Ligne 255 : Ligne 258 :
(2) <font color=green> /be'vah/</font color=green>
(2) <font color=green> /be'vah/</font color=green>
:  Beza a-walh !  
:  Beza a-walh !  
:  'Qu’importe !' ([[interjection]]), ''Plozévet'', [[Goyat (2012)|Goyat (2012]]:123)
:  'Qu'importe !' ([[interjection]]), ''Plozévet'', [[Goyat (2012)|Goyat (2012]]:123)





Version du 20 mars 2023 à 15:58

L'adverbe a-walc'h, ou trawalc'h, est un adverbe atténuateur de degré. Il signifie 'assez, à peu près'. En tant que quantifieur du nom, il a une nuance évaluative et signifie 'assez (de)'.


(1) Kapap a-walc'h ' vijen d'ober tammoù geizoù dezhi.
capable assez R serais de faire morceau.x caresse.s à.elle
'Je serais bien capable de faire l'amour avec elle.'
Menard (1995:§ geizoù)


Morphologie

composition

L'adverbe a-walc'h est composé de façon transparente de la préposition a1 et du nom gwalc'h 'satiété'.


variation dialectale

Selon Martin (1929:175), à la forme léonarde a-walc'h correspond la forme vannetaise erhoalh, et la forme cornouaillaise (Scaër, Guiscriff, Gourin) oalc'h. On trouve aussi en concurrence les différentes formes du très usité trawalc'h. Les variations dialectales de la traduction de l'exclamation impérative française Assez ! sont documentées dans la carte 22 de l'ALBB.


(2) trèwahh e labour,

trawalc'h a labour
'assez de1 travail', Trégorrois (Plougrescant), Le Dû (2012:46)


(3) [ nøs ta'wɑh wid 'o:bər gwi:n 'ije gøs ]
N'eus ket trawalc'h evit ober gwin ivez, geus ?
ne1 est pas assez pour faire vin aussi si
'Il n'y a pas assez pour faire du vin aussi, si ?'
Trégorrois (Bégard), locuteur né en 1915, Yekel (2016:'goulenn nac'h')


(4) / jãduče biskwax trəwalx argãt /
il aura pas jamais assez argent
'Il n'aura jamais assez d'argent.'
Vannetais (Groix), Ternes (1970:292)


En vannetais, on trouve la graphie er-walc'h dans Ar Meliner (2009:31), erhoalh dans Le Bayon (1878:63) et ehouolh dans An Diberder (2000:100).


(5) … Bout a oa unan er-walc'h hag a vehe bet oc'hpenn kontant da chomel...
être R était un assez qui serait été plus content de1 rester
'Il y avait bien quelqu'un qui aurait été très content de rester… '
Vannetais, Ar Meliner (2009:31)


(6) Ne gaw ket get-hai émañt golhet erhoalh.
ne1 trouve pas avec.eux sont lav.é assez
'Ils ne se trouvent pas assez lavés.'
Vannetais, Le Bayon (1878:63)


(7) Ha gerzhan ket hoeh founab ehouolh.
et ne1 marche pas encore vite assez
'Et je ne marche pas encore assez vite.'
Vannetais, An Diberder (2000:100)


répartition dialectale

La carte 22 de l'ALBB donne aussi dans tout le vannetais une racine différente, avec une variation de formes en Aseut !, Aseus !, Asen !, Aset !.

accentuation

L'adverbe a-walc'h est accentué sur la seconde syllabe (Hemon 1995:§274-275).


(8) /a'vah/, Plozévet, Goyat (2012:123)


Quantification sur le nom

Lorsque a-walc'h est un adverbe de quantité, le nom des entités qu'il décompte est introduit par la préposition a qui induit une lénition sur le nom.


(1) Ne vezo nepred [ a-walc'h a-zivrec'h ] evit troc'hañ ha dastum an eost.
ne1 sera jamais assez de.deux1.bras pour couper et récolter le moisson
'Jamais il n'y aura assez de bras pour faire la moisson.'
Trégorrois, Berthou (1985:78)


A l'oral, la préposition peut parfois sauter.


(2) E-lec'h oa trawalc'h paotred da gas.
en-place était assez gars à1 envoyer
'où il y avait assez de gars à envoyer.'
Cornouaillais (Plogonnec), Kergoat (1976:45)


avec ellipse de l'entité quantifiée

La phrase en (3) semble contenir une ellipse du nom. L'entité sur laquelle a-walc'h quantifie est assez vague ('assez de choses', assez de détails'...), et il se pourrait que le nom ait été élidé. Une lecture proche est celle d'un adverbe qui modifie le verbe ('savoir assez efficacement', cf. lecture d'adverbe de VP).


(3) Gouzout a ouie a-walc'h _ diouzh ar bageerezh evit feurmiñ ur c'hanod gant ur c'heflusker a-zoare.
savoir R savait assez de le canotage pour louer le 5canot avec un 5moteur de1-qualité
'Il s'y connaissait assez en canotage pour louer un canot avec un moteur de qualité.'
Beyer (2009:16)


Quantification de degré

A-walc'h peut modifier le degré d'un adjectif ou d'un adverbe comme d'un prédicat.


adjectif et adverbe

A-walc'h peut modifier le degré d'un adjectif.


(1) Hennezh na zav tamm ebet : ur skronn fall a-walh?
celui.ci ne.R1 monte morceau aucun un gringalet mauvais assez (est)
'Il ne pousse pas du tout: c'est un gringalet.'
Trégorrois, Gros (1984:407)


La même modification de degré s'applique aux adverbes.


(2) Eul leh kreñv e tle beza bet evito sur a-walh.
lun place fort R4 doit être été pour.eux sur assez
'Ça a surement été pour eux une place forte.'
Léonard (Cléder), Seite (1998:49)


Prédicat verbal

L'adverbe a-walc'h peut aussi modifier un prédicat verbal.


(1) Me a wele a-walh lar e-noa mizer an hini ruz ...
moi R1 voyais assez que R avait misère le celui rouge
'Je voyais bien que le rouge avait de la peine.'
Cornouaillais (Uhelgoat), Skragn (2002:129)


(2) An dud ne vint morse evel-se kelennet a-walc'h.
le 1gens ne1 seront jamais comme-ci enseigné assez
'Les gens ne seront ainsi jamais assez instruits.'
Standard, Kervella (1993:65)


(3) Un tamm bara ' yahe 'walc'h genin.
un morceau pain R irait assez avec.moi
'Litt. Un peu de pain irait bien avec moi, Je mangerais bien un peu de pain.'
Vannetais (Le Scorff), Ar Borgn (2011:81)


distribution

Sous la lecture de modificateur de degré du prédicat, l'adverbe a-walc'h peut avoir la distribution des adverbes de VP: il peut être cliticisé sur un verbe infinitif antéposé.


(4) Gwelout a-walc'h a raent ne oa ket bet lonkadeg.
[ voir assez ] R faisaient ne1 était pas été aval.erie
'Ils voyaient bien qu'il n'y avait pas eu de saoûlerie.'
Standard, ar Barzhig (1976:60)


Particule de discours

A-walc'h a aussi un emploi de particule de discours.


(1) … Bout a oa unan er-walc'h hag a vehe bet oc'hpenn kontant da chomel...
être R était unan assez qui serait été plus content de rester
'Il y avait bien quelqu'un qui aurait été très content de rester… '
Vannetais, Ar Meliner (2009:31)


Expression

(2) /be'vah/

Beza a-walh !
'Qu'importe !' (interjection), Plozévet, Goyat (2012:123)


Terminologie

Selon Le Dû (2012:46), il s'agit d'un 'identifiant'.