Kêr
De Arbres
Révision datée du 13 juillet 2019 à 17:20 par Mjouitteau (discussion | contributions)
Le nom ker dénote une ville, un endroit habité, ou une maison au sens large. Dans l'expression d'ar ger 'à la maison', il s'agit du foyer.
(1) | E kêr | ne gaved | mui netra. | Plouzane, Briant-Cadiou (1998:197) | |
en ville | ne1 trouve.IMP | plus rien | |||
'On ne trouvait plus rien en ville.' |
(2) | Pa veze dornadeg, | e kêr-mañ-kêr, | Naig ar Rouz kozh | eo a veze e penn ar maouezed. | ||
quand était battage, | dans maison-là-maison | N. | est R était à tête le femmes | |||
'Quand on battait dans telle ou telle maison, C'est la vieille Naig ar Rouz qui prenait la tête des femmes.' | ||||||
Cornouaille (Bigouden), Bijer (2007:243) |
Morphologie
variation dialectale
La carte 366 de l'ALBB montre la variation dialectale de la traduction de en ville, à la maison.
(3) | Ne yade ket | er gear? | ||||||
ne était pas | dans.le 1maison | |||||||
'Il n'était pas à la maison?' | Sein, Fagon & Riou (2015:44) |
(4) | Deuet | int | en va c'hear. | (en rentrant de vacances) | |||
venu | sont | dans mon2 foyer | |||||
'On est entré chez moi.' | Lesneven/Kerlouan, Y. M. (04/2016b) |
(5) | Va c'hear | enn-dèon | eo. | ||
mon2 maison | vraiment | est | |||
'C'est ma vraie maison.' | Ouessant, Malgorn (1909) |
Diachronie
Kervella (Al Liamm 1954, n°43, p.44): "Ar ger-se a zo bet lakaet da zont alies diwar al latin castra ; anat eo avat e vije neuze kastr e-brezhoneg. Ne gredan ket muioc'h e teuje diwar quadra ; rak ne gredan ket e vije kavet a stummoù kozh estreget caer, car- pe kêr. Diwar quadra e c'hortozjed *quazr, *quaezr, e brezhoneg bremañ kwaer, stumm ha n' eus ket anezhañ kement ha ma ouzon. Ha ret eo avat e teuje ar ger diwar al latin ? Furoc'h, ha diazezet startoc'h eo moarvat goulakadur Loth hag
Ifor Williams hag a dosta kêr ouzh kae."
Bibliographie
- Souillet, G. 1953. 'kêr', Annales de Bretagne, LX, 1, 1953.