Brendan Corre (12/2017)

De Arbres

La séance est une première prise de contact avec le locuteur. Elle dure plus de deux heures au domicile du locuteur. L'élicitation consiste en un ensemble de petites traductions, puis de jugements de grammaticalité sur des phrases de différents dialectes présentées à l'écrit.


traductions

'trente-deux petits cailloux blancs'

daou vin bihan gwenn ha tregont


'ces trente-deux petits cailloux blancs'

an daou vin bihan gwenn ha tregont-mañ


'trente-et-un petits cailloux blancs'

ur min bihan gwenn ha tregont


'ces trente-et-un petits cailloux blancs'

ar vaen bihan gwenn ha tregont-mañ


'ur min', un cailloux


'ce cailloux', ar min-se * ur min-se, * ar min-mañ


Koantig ew c'hazh bihan-mañ

jugements de grammaticalité

questions en reprise

B.C. ne semble pas avoir de questions en reprise.

(2) N'eus ket trawalc'h evit ober gwin, geus ? <seblant dezhañ "troet deus ar galleg">

N'eus ket trawalc'h evit ober gwin ? Geus !
N'eus ket trawalc'h evit ober gwin *ivez, geus ?
N'eus ket trawalc'h evit ober gwin ?


(3) Toennoù plouz ne vo ket adkomañset * dont ken, bez?

Toennoù plouz ne vo ket adkomañset ? (Ya/Nann)


(4) Da vamm ne gaozea ket brezhoneg diouzhit, * gra ?

(5) Amañ, war gern Menez-Hom e vez (ur) gouel bras, bep bloaz, * neketa !

(6) * Ervoa 'di ar meurd keda ? <non compris>

(7) Iskis eo an aerouant-mañ, neketa ?

An aerouant-mañ 'zo iskis ?
Iskis eo an aerouant-mañ? <n'eo ket savet mat>

* na bout zo Doue

(8) * Na bout 'zo Doue 'oa flaer gantañ, ne oa ket dav larout lar 'oa flaer.

Ster komprenet: Arabat laret neus ket flaer gantañ pugur 'zo flaer gantañ

Troet neuze:

Hemañ oa ket boan laret dezhañ oa c'hwezh fall gantañ.

pas * lar, mais penaos déclaratif

B.C. n'a pas le complémenteur la(r) 'que'.

(9) Gwelet e-meump abaoe (*lar) penaoz ne oa ket gwir.

(10) Dre ar bourk e rede ar brud penaos lestr Kola a oa bet kollet.

= Herwe (A-hervez) eo kollet lestr Kola


(10) Herwe eo kollet lestr Kola.
P.selon est perd.u vaisseau Kola
'A ce qu'on dit, le vaisseau de Kola est perdu.'
Prat, Brendan Corre (12/2017)


pas d'insertion de da

(11)      Petra (*d')ober gant ur mennig ?

(12)      Ha dont a raio (*da) ger ?


questions polaires

Les questions polaires sont réalisées préférablement avec une intonation montante, ou bien avec ha(g). Esk, daoust hag-eñ et c'hwistim ne sont pas reconnus.

(13)a.   (Ba) Pariz hi ? / daoust ha hi ba Pariz?

*Daoust hag ec'h i da Bariz ?
*Daoust hag-eñ ec'h i da Bariz ?

b. *C'hwistim hag-eñ ec'h i da Bariz ?

*C'hwistim hag ec'h i da Bariz ?
*C'hwistim ec'h i da Bariz ?

(14) * Ha daoust ha klañv oc'h ?

Ha klañv oc'h ?

(15) * Esk 'zo atav re bev ?


En enchâssées, seul ma est utilisé. hann n'est pas reconnu.

(16) N'(*ui)on ket ma teuio.

N'(*ui)on ket (*la) ma teuio.
*N'uion ket lar teuio.

(17)  *N'oun ket hann ema chomet haoñ ba'n ger.

N'on ket (*hann) ma mañ chomet ger.
N'on ket ma mañ chomet ger.

(18) Me meus ket soñj eñ vie puniset ar vugale.

Komprenet : > Meus ket sonj gwelet nehañ punisañ bugale.

Kinniget: Meus ket sonj ma oa puniset vugale / bugale.


Mendare n'est pas connu.

(19) * Mendare be(a) eo gwir pe n'eo ket ar pezh e lavar.

N'on ket ma ew gwir pe gow pezh a lar.

relatives à tête indéfinie

(20) Yann a zo (k/*c'h)rouadur hag a labour mat er skol.

troet: 'Yann il est création et il travaille bien à l'école.'

(21) Yann 'zo bugel a laboura mat (? e-)barzh ar skol.

Yann zo bugel o laboura mat skol.


(22) un den ha 'laboura mat (? durant an deiz) 'vez ket kavet bepred.

kinniget: Un den 'labour mat neus mann ebet da laret dehañ.

(23) (? An den-se), hag a labour ken mat, a zo kenderv din.

Ni-mañ a labour ken mat ahe zo kenderv din. (Ni-mañ est interprété comme péjoratif)


(24)      Ma mamm oa un intañvez, (ne-oa /*he-doa ) daou vugel all.

rannig

(25)      Koumpren mat a ran an traoù (*e /a ) lavarez.

(26)      A-wechoù, ar pezh a gaser ganeomp hon unan ( e/ * a) kaver barzh ar magajinoù.

(27)     'Barzh 'guizin e zebront bara.

(28)     Int a tebr bara er gegin.

(29)     Gwir eo *en en deus tud ar vro-mañ un digarez… kinniget: Forzh penaos un digarez zo gant tud ar vro-mañ.


kas kaout

(30)      Emañ o c'hwiliañ dre-holl kas kavout ar pezh en deus kollet.

troet: 'Il mélange tout pour trouver ce qu'il a perdu.'


(31)      Tout an dud atav 'gas gwel Kristiane.

troet: 'Les gens à chaque fois ils essayent de voir kristiane … '

formes du verbe 'être'

B.C. ne reconnait pas la forme vannetaise àr, et rétablit l'orthographe KLT war.

(32)      Emañ ar bara *(w)ar an daol.

*N'eo ket ar bara *(w)ar an daol.
Mañ ket bara *(w)ar an daol .

(33)      'Ma ket degouezhet (c'hoazh).

(34)      Bremañ (*ema)int ambarket (*er/war) vapeur adarre … troet : 'Mainnnant ils viennent de réembarquer sur le vapeur.'

(35)      *Emañ deuet Yann. > Deuet eo Yann.

(36)      Kit da wel ma 'ma digouet ho preur.

(37)      Mat *ema (ar) bara.    /  Mat eo (ar) bara

(38)     Int zo hiroc'h evit m'emaint ledan. <n'eo ket faos met n'eo ket se a laran>

Zeoù zo hiroc'h evit hint ledan.

(39)      Bras eo  an  ti.                vs.        Neuze emañ bras an ti.

(40)      (*E) ti an amezeien (*ez eus /zo) barbecue. <nann, kerzha ket>

(41)      War an daol zo paper.

(42)      *Bout e ( zo/ eus ) avaloù.

Be' zo bet avaloù (amzer dremenet)
beañ zo avaloù (evit bloaz)

(43)      War ar c'hanol (* eh eus / * ez eus/ zo <vérifier>) gwaet poncho.

(44)      *Kavet a zo doc'htu ur moranv dezhoñ: Fil-de-fer !

Dioustu momp gwaet fil de fer diontañ


mouvement A-barre de l'objet

(45)      *Ar Pont, gwir eo, a rankomp da weled.

Ar Pont momp da vont da welet.

(46)      nhanter-kant patatez (*a)m-eus ranket prenañ.

” momp ranket prenañ daouzek oranjezenn
daouzek freuz disheñvel


pas de formes léonardes anez ou dac'h

(47)      *Anez e helled toullañ ha sklabezañ al lard a oa outo.

(48)      *dac'h an uhelder dac'h ar mor.

diouzh an uhelder eus ar mor <ne laran ket ve-se>
diouzh uhelder ar mor
Herwe penoz mañ uhelder rmor


passif

(49)      ??Pep * skotenn zo bet dekoret gant un * apprenti bennak.

Pep apprenti neus dekoret e wastell.

(50)      ??* Nag a wez pilet d'an avel foll !

Nag a gwez pleget gant awel kreñv.
Nag a gwez pleget *d'awel kreñv.

(51)      Me 'zo o c'hober 'r c'hi gant (hemañ/ * hennezh <gouve a ran gerzha met n'ont ket...> /* ni-mañ).

troet: 'Je le suis partout !'
'* Lui il me prend pour un chien'
Me zo ur c'hi wi hemañ.


(52)      * Penegwir me a veze mezo dezo ordinal.

Pugur wite oan meo bomdez.

article

(53)      * [ wa vjɛX a wa m pot ]

(54)      korn ar sal vs. * ar c'horn ar sal

(55)      * (ar) gambr ar vugale

(56)      *Arri eo (ar) vazh ar paotr kozh !


démonstratifs

(57)      ar re-ze(où), * ar re-ma(où)

(58)      seoù, * ar seoù, * ar maoù, * (ar) maoùig


impersonnel

(59) * peurliesañ/atav vezer jalous deus o mamm.-<noté "à revoir">

'A chaque fois on est jaloux d'nod mère.'
Peurliesañ karomp hom bugale. --<noté "à revoir">
N'anvehomp ket nom chañs/ ar chans meum.
N'ouiomp ket ar chans meum.

(60)     * (Ne) oar ket unan.

(herwe) Ouiom ket.

(61)      * Ne oar ket (anin / an din). > komprenet hemañ

(62)a.   * Estregedor a zo pinvidig. > komprenet -oc'h, 2PL

b.   * Ne gaver ket atav tud hegarat eveldor an-unan.

(63)      * Emeer o sevel e di. > komprenet

(kontekst 3SG) Oh, amañ 'vez gwaet un ti !


Le passif impersonnel, en général, et la forme ez eus, ne sont pas reconnus.

(64)      * An taol-mañ ivez eh eus gwelet petra a dalv an dud.

Komprenet > 'Ce coup la encore il a vu à quoi ressemblait les gens.'
Trad : 'Encore une fois on a vu ce que valent les gens.'
Ur wech all c'hoazh meum gwelet penaos oa an dud

(65)      * N' eus chomet nemet an ourzed.

(66)      * Amañ ez eus drebet ar pladad a-bezh.

(67)      Kaer (zo / * ez eus) ober lezennoù…

(68)     * Deuet ez eus (unan bennak) en va c'hear.


Deut zo un 'ger.


(69)      * Laret ez eus deom ober nebeutoh ma zo gellet a zegat.

(70)      Glav ('ra / *z eus / *zo ).

Bea zo glav, tien.
Aholla, bea zo glav !

(71) Pell amzer zo./ * Pell amzer ez eus.


pas d'accord avec un sujet postverbal

(72) Zeoù neuign / * neus komprenet vs.           

an dud (* neus / neuign ) komprenet
komprenet neuign
* komprenet neuign an dud